Boekbesprekingen - Recensies van geschiedenisboeken | Pagina 6

De in 2019 gevonden Venus van Renancourt

Hoe mevrouw Sapiens haar plaats opeist in de prehistorie

In de prehistorie hielden mannen zich bezig met jagen. Vrouwen verzamelden bessen, kookten en zorgden voor de kinderen. Zo staat het in de lesboekjes. Maar klopt dit beeld? Een internationaal team van meer dan dertig wetenschappers twijfelt er ernstig aan.

Het eiland Deshima in de baai van Nagasaki met de schepen 'Vasco da Gama' uit Gent en 'Johanna Elisabeth' uit Antwerpen., Keiga Kawahara, ca 1825

Boekbesprekingen·Cartografie

Kaarten om van te smullen

De prachtige kaarten in het net verschenen 'Het grote kaartenboek – vijf eeuwen cartografie' zijn een lust voor het oog. Het boek is ontstaan naar een idee en onder redactie van Ron Guleij, die werkt als collectiespecialist cartografie bij het Nationaal Archief.

Boekbesprekingen·Natuur

De Nederlandse natuur door de eeuwen heen

In de Nederlandse natuur is de menselijke hand voor de leek meestal niet direct zichtbaar, maar wel overal aanwezig. Alles wat groeit en leeft in onze bossen, heiden, duinen, graslanden en moerassen is sterk beïnvloed door menselijke activiteit, soms van recente datum en soms van eeuwen geleden.

Nederlandse militairen in 1948 in Makassar, Zuid-Celebes.

Boekbesprekingen·Nederlands-Indië

‘Nederlandse historici lieten het na Indonesië-oorlog heel lang afweten’

Nederlandse historici hebben lang verzaakt met het beschrijven van de oorlog in Indonesië (1945-1950). Daardoor hebben ze sterk bijgedragen aan het ‘ont-herinneren’ van die oorlog en zeker van de ergste aspecten daarvan, zoals extreem geweld en oorlogsmisdaden.

De Russische president Vladimir Poetin tijdens zijn toespraak op 24 februari 2022 waarin hij een "speciale militaire operatie" in Oekraïne aankondigde.

Boekbesprekingen·Oekraïne·Rusland

Poetins Groot Russische, Slavisch-orthodoxe, Sovjetnostalgische patriottisme

In 'Oorlog met Rusland' schrijft NRC journalist Michel Krielaars zijn woede over de oorlog in Oekraïne van zich af.

Gedenkplaat voor Pim Fortuyn op het Mediapark in Hilversum.

Boekbesprekingen·Politieke geschiedenis

De laatste uren van Pim Fortuyn

Paul van der Lugt was op 6 mei 2002, de datum waarop de noodlottige verwikkelingen zich afspeelden, zendercoördinator van publieke omroep 3FM. Dit radiostation interviewde Fortuyn vlak voor hij op de parkeerplaats van het Media Park in Hilversum zijn bloedige einde vond.

De meidagen van 1940 - Detail van de boekcover

Boekbesprekingen·Tweede Wereldoorlog

De meidagen van 1940 in egodocumenten

Toen de Nederlanders op 9 mei 1940 naar bed gingen, wisten ze niet dat ze de volgende dag zouden opstaan in een andere werkelijkheid. Natuurlijk wist men dat Hitler op 1 september 1939 Polen was binnengevallen en op 10 april 1940 Denemarken en Noorwegen. Velen vertrouwden echter op de Nederlandse neutraliteit.

Boekbesprekingen·Religieuze geschiedenis

Groningse doopsgezinden in de negentiende eeuw

In de bonte protestantse wereld van kerkgenootschappen is de doopsgezinde gemeenschap een van de oudste. Menisten, Mennonieten cq doopsgezinden volgden in de 16e eeuw leraar Menno Simons.

Boekbesprekingen·Koningshuis

Werd koning Willem II door zijn zoon vermoord?

Volgens journalist Frans Peeters werd koning Willem II door zijn zoon, op dat moment de kroonprins en later koning Willem III, doodgeschoten.

Boekbesprekingen·Politieke geschiedenis

Hoe de gemeente Haren van de kaart verdween

Na een lang en onstuimig voortraject zijn Groningen, Haren en Ten Boer sinds 1 januari 2019 één gemeente. In 'Het verzet van Haren' wordt beschreven hoe (moeizaam) dit proces verliep.

Portret van een man, daterend uit de 4e dynastie van het Oude Rijk van Egypte, ca. 2550 v. Chr.

Afrika·Boekbesprekingen·Oudheid

‘Zwart of wit?’ – Etniciteit en diversiteit in oudheidstudies

De auteurs van de bundel 'De Huid van Cleopatra' gaan een heel eind mee in de kritiek dat het bonte interieur van de Oudheid in de afgelopen eeuwen is witgekalkt door Europese auteurs.

Het Depot Speciale Troepen tijdens een actie in het dorp Salomoni (Zuid-Celebes), waarbij medio februari 1947 een aantal mannen werd doodgeschoten.

Boekbesprekingen·Nederlands-Indië·Politieke geschiedenis

Politieke springstof Indonesië nu voor groot publiek toegankelijk

Politieke springstof met een ongekende kracht. Die indruk blijft achter na lezing van de rapportage van twee juristen over Nederlandse militaire ‘excessen’ in Indonesië (voornamelijk Zuid-Celebes). Lang hebben kabinetten de documenten in een diepe la verborgen gehouden. Later waren ze beperkt toegankelijk voor wetenschappers. Nu kan het grote publiek er kennis van nemen.

Boekbesprekingen·Prehistorie

Tweevoetigheid bracht de mens veel goeds

Dat we op twee benen zijn gaan lopen heeft enorme gevolgen gehad. Het was een proces dat enorm veel tijd vergde. Het ging dus niet van: ‘kom laten we eens op twee benen gaan lopen, wel zo handig.’ Er gingen miljoenen jaren mee heen en het ging letterlijk met vallen en opstaan.

Net in Nederland aangekomen Molukkers. Op 22 maart 1951 kwamen ze met de Kota Inten aan in de haven van Rotterdam.

Boekbesprekingen·Nederlands-Indië

De worsteling met de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog vanaf 1950

De oorlog in Indonesië en het extreme geweld dat de Nederlandse troepen daarbij gebruikten, zijn lange tijd geen onderwerp geweest waarover in Nederland veel werd gesprokenen geschreven. Na het einde van de oorlog deed de regering veel moeite om discussies daarover uit de weg te gaan of zelfs in de kiem te smoren.

De vuurtoren op het eiland Lime Rock voor de kust van Newport op Rhode Island. De kleinste in het boek beschreven vuurtoren. – Sfeerbeeld van José Luis González Macías

Architectuur en bouwgeschiedenis·Boekbesprekingen·Maritieme geschiedenis

Isolatie en ontbering in afgelegen vuurtorens

Afgelegen vuurtorens hebben iets mysterieus. Gelegen langs ruige baaien op de verste en meest desolate uithoeken op de wereld behoeden ze al eeuwenlang zeelieden voor rampen. Vuurtorenwachters zorgden er bij nacht en ontij voor dat de lamp bovenin hun toren brandend bleef, strijdend tegen de elementen én tegen eenzaamheid. Ze waakten, binnen de schimmige wereld tussen land en zee, als

Boekbesprekingen·Onderwijsgeschiedenis

Het gymnasium – Nut en zin van een eigenzinnig schooltype

Dat er anno 2022 nog altijd onderwijs gegeven wordt in het oud-Grieks en Latijn, twee morsdode talen, is misschien wel idioot. Wat heb je er eigenlijk aan? Dat is de vraag die de oud-gymnasiast telkens moet beantwoorden, aan anderen, maar ook wel aan zichzelf.

Legerleiding Marinekorps Flandern te Brugge. Vooraan in het midden Von Hindenburg. Helemaal links op het bordes staat Ernst August Kaerger.

Boekbesprekingen·Duitsland

Elco Lenstra’s overgrootvader stond op de foto met Von Hindenburg

Ernst August Kaerger had eigenlijk bakker moeten worden in een slaperige provinciestad in Pruisen, net als al zijn voorvaderen. Een periode vol omwentelingen had echter vele andere levens voor hem in petto.

Mark Rutte voert campagne in Amsterdam voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2010

Boekbesprekingen·Politieke geschiedenis

De VVD werd de grootste, maar betaalde wel een prijs

Begin deze eeuw was de VVD een tamelijk zieltogend partijtje. Bij de verkiezingen van 2002, die uitmondden in een monsteroverwinning van de Lijst Pim Fortuyn, raakte ze 14 Kamerzetels kwijt. Partijleider Hans Dijkstal moest vertrekken.

Nederlandse en Indonesische officieren overleggen in januari 1948 op Sumatra met internationale militaire waarnemers. In het midden met zonnebril de Amerikaanse kapitein J.A. Mac Naill, links naast hem, ook met zonnebril de Franse kapitein J. Rousset.

Boekbesprekingen·Nederlands-Indië·Politieke geschiedenis

De internationale context van de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog

Was het Renville-akkoord (januari 1948) wel zo’n groot Nederlands succes als wordt beweerd? Hoe kwam Nederland ondanks boycots aan materieel voor de troepen in Indonesië? Het zijn twee van de vragen die aan de orde komen in het derde boek naar aanleiding van het grote Indonesië-onderzoek door drie wetenschappelijke instituten. Ditmaal staat de internationale context van de oorlog in Indonesië

Kievit - Afbeelding uit het boek '333 Vogels' van Peter Vos

Boekbesprekingen·Dieren

Een vogelvrije geschiedenis

Vogels worden van oudsher ingepast in mythologie en folklore en als symbool gebruikt. Verscheidene oud-Egyptische goden kregen een vogelgedaante mee. Tortels en duiven staan voor liefde en vrede, uilen voor wijsheid én domheid, ooievaars heten kinderen en (dus?) geluk te brengen, zwanen verzinnebeelden zuiverheid, raven kondigen onheil aan.

Indonesische militairen, waarschijnlijk leden van het Studentenleger (Tentara Pelajar) in november 1949. (Foto Nationaal Archief/Dienst voor Legercontacten)

Boekbesprekingen·Nederlands-Indië

Tweede boek Indonesië-onderzoek bevat veel boeiends, maar wekt ook ergernis

Het tweede boek dat voortkomt uit het grote Indonesië-onderzoek door drie wetenschappelijke instituten, laat getuigen van de oorlog uit 1945-1950 aan het woord, plus hier en daar de volgende generatie(s). Het bevat mooie uitspraken en observaties. Maar ook roept het soms meer vragen op dan het antwoorden geeft.