Politieke geschiedenis | Pagina 3

Boekbesprekingen·Politieke geschiedenis·Tweede Wereldoorlog

Gedegen overzichtswerk over achtergronden fascisme

Het eind van de Tweede Wereldoorlog leek ook het einde in te luiden van het fascisme en zijn racistische broertje; het nationaalsocialisme. In de academische wereld werd sindsdien hard gewerkt aan een sluitende definitie van wat fascisme nu ‘eigenlijk’ was.

De voorzittersstoel in de Eerste Kamer, onder het portret van koning Willem II der Nederlanden

Boekfragmenten·Politieke geschiedenis

‘De Eerste Kamer stond altijd ter discussie’

De afgelopen vijfentwintig jaar maakte de Senaat, zoals de Eerste Kamer ook wel wordt genoemd, een belangrijke ontwikkeling door. Sinds kabinetten niet langer op een meerderheid in de Senaat kunnen rekenen, won het orgaan aan politieke betekenis.

Biografieën·Frankrijk·Politieke geschiedenis

Charles Maurras, Frans schrijver en extreemrechts politiek denker

Nationalist, monarchist, antidemocraat, antisemiet, anti-Duits… Charles Maurras was de bezieler van de Action française, een extreemrechtse beweging die in de eerste helft van de twintigste eeuw een grote politieke invloed uitoefende, zowel in Frankrijk als daarbuiten.

Eerste vergadering van het kabinet Cals, 15 april 1965

Politieke geschiedenis

Zonder provinciale verkiezingen was het kabinet-Cals wellicht niet gevallen

Omdat nieuw gekozen Statenleden later de samenstelling van de Eerste Kamer bepalen, hebben de Statenverkiezingen toch een nationale betekenis. Senatoren kunnen immers ieder wetsontwerp tegenhouden als ze dat willen en het daarmee het kabinet bijzonder lastig maken.

Simon Carmiggelt tijdens TV-opnamen, 23 februari 1973

Literatuur·Nieuws·Politieke geschiedenis·Spionage en geheime diensten

Simon Carmiggelt in vizier van Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD)

Als we de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) moeten geloven, heeft de Amsterdamse schrijver Simon Carmiggelt jarenlang zowel in binnen- als buitenland inlichtingenwerk verricht voor de PvdA.

De pers verzamelt zich rond paleis Soestdijk naar aanleiding van de presentatie van het rapport-Donner, 26 augustus 1976

Koningshuis·Politieke geschiedenis

Hoe PvdA-premiers de monarchie redden

Nederland heeft tot dusver drie PvdA-premiers gehad. Die bepleitten niet alleen dat ‘de sterkste schouders de zwaarste lasten moesten dragen’, er was nog een factor die hen verbond. De drie staan bekend als de redders van de constitutionele monarchie.

Dokwerker en lading medische UNRRA-hulpgoederen voor Tsjechoslowakije in een Britse haven. Bron: Netwerk Oorlogsbronnen.

Europese geschiedenis·Politieke geschiedenis·Tweede Wereldoorlog

Noodhulp op de puinhopen van de Tweede Wereldoorlog

Onder de vele hulporganisaties die in het na-oorlogs Europa neerstreken zat de United Nations Relief and Rehabilitation Administration (UNRRA). De organisatie moest ook als blauwdruk dienen voor de nog op te richten Verenigde Naties.

Bordesscène van het kabinet-Balkenende II, mei 2003

Politieke geschiedenis

De Nacht van Balkenende II (2006)

De politieke nacht van 28 op 29 juni 2006 is legendarisch geworden. Die draaide om de vraag of er nog voldoende vertrouwen bestond in minister voor Vreemdelingenzaken Rita Verdonk (VVD).

Politieke geschiedenis·Spionage en geheime diensten

Jan Wolkers jarenlang in de gaten gehouden door BVD

Als geheim lid van de Communistische Partij Nederland is de handel en wandel van schrijver Jan Wolkers voortdurend gevolgd door de BVD.

Boeren doen voorjaarswerk op een veld nabij Dortmund omstreeks 1955. In Henry Morgenthau’s visie voor het nieuwe, naoorlogse Duitsland zou de fabriek op de achtergrond niet langer mogen bestaan. Bron: nalatenschap van Helmut Orwat, via LWL Medienzentrum für Westfalen

Duitsland·Politieke geschiedenis·Populair·Tweede Wereldoorlog

‘Voorgoed voorkomen dat Duitsland een derde wereldoorlog start’

De Amerikaanse federale minister van financiën Henry Morgenthau was na de Tweede Wereldoorlog voor een 'harde' vrede en een collectieve bestraffing. Met het naar hem vernoemde Morgenthau-plan wilde hij definitief voorkomen dat Duitsland ooit een Derde Wereldoorlog zou beginnen.

Biografieën·Duitsland·Politieke geschiedenis

Hans-Dietrich Genscher – Duits liberaal politicus

De Duitse liberale politicus Hans-Dietrich Genscher (1927-2016) was van 1974 tot 1992 minister van Buitenlandse Zaken. Als partijleider speelde hij 1982 een sleutelrol in het beëindigen van de sinds 1969 bestaande coalitie met de sociaal-democraten, ten gunste van een regering met de christen-democraten.

Boekbesprekingen·Politieke geschiedenis

Persoonlijkheid en macht

Europa’s twintigste eeuw was er een van rampspoed in de eerste helft en wederopbouw en herstel in de tweede. In Persoonlijkheid en macht onderzoekt Ian Kershaw in hoeverre Europa’s turbulente recente geschiedenis werd bepaald door de daden van politieke leiders.

Politieke geschiedenis

Frans Andriessen toonde zich rechter in de leer dan Wiegel

Minister van Financiën Frans Andriessen (een CDA’er) eiste extra bezuinigingen omdat hij zag dat de overheidsfinanciën uit de klauw zouden lopen.

Demonstratie tegen Hans Janmaat tijdens de beëdiging van de nieuw gekozen Tweede Kamer, 1989

Politieke geschiedenis

Het partijverbod – Een korte geschiedenis

De discussie over het partijverbod is de laatste tijd weer opgelaaid. Dat komt met name door enkele nogal extreme uitlatingen van een paar Kamerleden van Forum voor Democratie (FvD). Ook in het verleden is er regelmatig gesproken over het verbieden van politieke partijen.

Duitse nazi's voeren campagne tijdens een kerkenraad-verkiezing in Berlijn, 23 juli 1933

Boekfragmenten·Politieke geschiedenis·Populair·Religieuze geschiedenis·Tweede Wereldoorlog

Het fascisme als politieke religie

In verschillende totalitaire staten nam de door de heersende partij gemonopoliseerde politiek de vorm aan van een seculiere religie. Voorbeelden hiervan zijn fascistisch Italië en nazi-Duitsland. Veel vroege socialistische bewegingen waren echter evenmin vrij van messiaanse kenmerken.

Gedecoreerde militairen tijdens Veteranendag 2015

Boekfragmenten·Politieke geschiedenis

Veteranenzorg – Van afstandelijk naar betrokken

Militairen die met gevaar voor eigen leven de Nederlandse belangen verdedigden, konden lange tijd op weinig steun en empathie van de overheid rekenen. Een veteranenbeleid ontbrak.

Politieke geschiedenis

Hoe het ideaal van Van Mierlo mislukte

De linkse partijen moesten, in plaats van elkaar te verketteren, een nieuwe partij vormen, de Progressieve Volkspartij (PVP). Wat D66-leider Hans van Mierlo als ideaal voor ogen zweefde was een tweepartijenstelsel naar Brits model.

Jan Baars, leider van de Algemeene Nederlandsche Fascistenbond

Politieke geschiedenis·Tweede Wereldoorlog

Een fascistenleider herdacht Marinus van der Lubbe

‘Ik voel me verdrietig om kameraad Van der Lubbe, dolgraag had ik hem nog eens een hand gegeven…’ Deze woorden verschenen twee dagen na Marinus van der Lubbe’s terechtstelling in het blad De Fascist. De schrijver ervan was dan ook geen geestverwant van Van der Lubbe. Het was Jan Baars, de leider van de Algemeene Nederlandsche Fascisten Bond (ANFB).

Biografieën·Politieke geschiedenis

Schmelzer raakte imago van ‘gladde teckel’ nooit meer kwijt

De Nacht van Schmelzer was bepalend voor de verdere loopbaan van Schmelzer. Cabaretier Wim Kan typeerde hem als ‘een gladde teckel met een vette kluif in zijn bek’ en van die kwalificatie is Schmelzer zijn hele leven last blijven houden.

Radicalen PRR vergaderen in Dronten, 1968

Boekbesprekingen·Politieke geschiedenis

De PPR wilde zich niet laten knevelen door machtspolitiek

De PPR wilde een ‘voorhoedepartij’ zijn, die thema’s agendeerde die pas later elders de kop op zouden steken.

Boekfragmenten·Politieke geschiedenis

De Politieke Partij Radikalen (1968-1990) – Macht uit het zadel

De PPR was een kind van de jaren zestig, een tijd waarin machtsverhoudingen verschoven en vernieuwing in de lucht hing. Haar oprichters kwamen voort uit de christen-radicale vleugels van de drie christelijke partijen: de Katholieke Volkspartij (KVP), de Christelijk-Historische Unie (CHU) en de Anti-Revolutionaire Partij (ARP). Onder progressieve leden van deze partijen was onrust ontstaan.