Het kabinet gaat niet officieel excuus aanbieden voor het Nederlandse slavernijverleden. Dat zei premier Rutte woensdag tijdens een debat in de Tweede Kamer over racisme en discriminatie. Rutte gaf aan begrip te hebben voor de oproep vanuit de Kamer om excuses aan te bieden, maar dit niet te doen omdat excuses een risico zouden vormen op verdere polarisatie van de samenleving.
Het verzoek om excuses kwam van de coalitiepartijen D66 en ChristenUnie en van GroenLinks. Volgens de partijen is deze erkenning nodig voor het leed dat is aangedaan door Nederlandse autoriteiten. ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers zei daarover bijvoorbeeld:
“We moeten niet gemakzuchtig omgaan met de zwarte bladzijden uit onze geschiedenis. We kunnen ze niet zomaar dicht laten en we kunnen er ook niet een snel ‘sorry’ over uitspreken. We moeten ons als gehele samenleving verzoenen met een verleden waarin onmenselijk leed is aangedaan, dat tot op de dag van vandaag doorwerkt. Het is daarom belangrijk de rol van Nederland in het slavernijverleden te beschrijven, te erkennen en daar dan ook excuses voor aan te bieden.”
Premier Rutte gaf in de Kamer aan het verzoek om excuses geen “raar verzoek” te vinden.
“Maar de vraag is of je mensen die vandaag leven verantwoordelijk kunt houden voor het verleden. Dat kunnen anderen weer als pijnlijk ervaren.”
Na een weging in het kabinet, waar ook D66 en ChristenUnie onderdeel van uitmaken, is de conclusie getrokken niet tot excuses over te gaan. Het besluit heeft volgens Rutte niets te maken met angst voor financiële claims of herstelbetalingen. In 2013 betuigde toenmalig minister Lodewijk Asscher namens het kabinet al wel “diepe spijt” en “berouw” over het Nederlandse slavernijverleden. Hij zei toen onder meer:
“Ik sta hier vandaag namens de Nederlandse regering en kijk terug op deze schandvlek in onze geschiedenis. Ik kijk terug en betuig diepe spijt en berouw over hoe Nederland is omgegaan met de menselijke waardigheid.”
2023
Minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren (D66) liet woensdag weten dat een adviescollege onderzoek gaat doen naar het slavernijverleden en de doorwerking daarvan in de hedendaagse samenleving. In 2023, als het precies honderdvijftig jaar geleden is dat voormalige slaafgemaakten vrij werden, wordt verder een herdenkingsjaar gehouden. D66 en GroenLinks hadden hierom gevraagd. Premier Rutte sprak in een reactie van een “goed idee”.
Ook interessant: Waar haalden Nederlanders hun slaven vandaan?
Overzicht van Boeken over slavernij en het slavernijverleden
