/

Veel Indonesische burgerdoden nam Nederlandse krijgsmacht voor lief

De Indonesische onafhankelijkheidsstrijd (1945-1950) stelde de Nederlandse krijgsmacht voor onverwachte en grote problemen. Militair-theoretisch werd geen afdoende oplossing gevonden. In de praktijk leidde dat tot opvoering van het geweldsniveau, waarbij de strijdkrachten bereid waren veel Indonesische burgerdoden op de koop toe te nemen.

Historicus Christaan Harinck analyseert tekortschietend militair leerproces 1945-1950

‘Gloire au 17ème’ – Opstand en muiterij in Zuid-Frankrijk

In Nederland vrijwel onbekend, maar de Fransen weten het nog goed. In 1907 stond ‘le Midi’, althans de grote zuidelijke wijnbouwregio Languedoc-Rousillon, in vuur en vlam. Letterlijk soms. En er vielen doden. Maar manschappen van het 17e regiment infanterie weigerden te schieten op het opstandige volk. Dat hielp om de regering-Clémenceau te laten zwichten voor eisen van de oproerlingen.

Protest van wijnboeren in ‘le Midi’
/

PvdA-vredesmissie Indië werd in 1947 fiasco

In een uiterste poging oorlog in Indië te voorkomen toog het prominente PvdA-Kamerlid Frans Goedhart in 1947 naar Java. Zijn vredesmissie liep op niets uit, op 20 juli 1947 begon de eerste Nederlandse ‘politionele actie’ tegen de Republiek Indonesië. Maar was Goedharts missie niet al vanaf het begin kansloos? En is hij misschien een beetje bij de neus genomen door

Kamerlid/journalist Frans Goedhart probeerde vergeefs oorlog te voorkomen
/

Hevige strijd om geld voor de Koning

Politieke twist is er al eeuwen over de familie Van Oranje-Nassau en geld, ook nu nog. Met enige regelmaat ligt het onderwerp ter tafel in de politieke arena. Maar honderd jaar geleden, op 9 en 10 november 1921, ging het er in de Tweede Kamer wel uitzonderlijk heftig aan toe.

In 1921 hardste botsing in Kamer, sommige dingen ook nu nog heel herkenbaar
/

Jacoba van Beieren heette eigenlijk Jaque

Welke rol ze precies speelde in de geschiedenis zijn de meeste Nederlanders al lang vergeten, maar dat gravin Jacoba van Beieren (1401-1436) een kranige dame was, is er in het onderwijs bij iedereen wel ingestampt. Over haar leven is veel aangedikt of regelrecht verzonnen. Curieus is dat ze eigenlijk zelfs niet Jacoba heette, maar Jaque.

//

Soejono: tragische minister in kabinet-Gerbrandy

De enige Indonesische minister die ooit deel uitmaakte van een Nederlands kabinet was Pangeran Adipati Soejono (1886-1945). Hoewel hij in het Nederlandse openbaar bestuur hoger reikte dan enige andere Indonesiër, was zijn ministerschap tragisch. De hoop die hij koesterde voor zijn geboorteland, werd door zijn collega’s in het Londense kabinet-Gerbrandy de grond in geboord.

Een Indonesische minister in een Nederlands kabinet
/

De invloed van koninginnen op kabinetsformaties

Sinds 2012 heeft de Tweede Kamer de regie bij kabinetsformaties, het staatshoofd niet meer. Terugkijkend is de vraag: hoe stelden de koninginnen zich sinds de Tweede Wereldoorlog op bij dat cruciaalste proces in ons staatsbestel: de kabinetsformatie? Waren ze onpartijdig of drukten ze een eigen stempel?

Van 1946 tot en met 2010 vier duidelijke pogingen tot beïnvloeding
/

Deftig taalgebruik in officiële Indië-correspondentie 1945-1950

Diplomaten, topambtenaren en bewindslieden zijn goed geschoold en drukken zich schriftelijk keurig uit. Toch is het vanuit het perspectief van 2021 opmerkelijk hoe deftig, soms op het overdrevene af, ze zo’n driekwart eeuw geleden schreven. Grasduinend in documenten over het Indië-conflict (1945-1950) waant de hedendaagse lezer zich geregeld in een andere, vreemde wereld.

De heren waren niet van de straat

Indië: politioneel optreden? Nee, oorlog

Koppig hield Nederland in de jaren 1945-1950 vol: wat onze troepen in Indië doen, is politioneel optreden voor vrede en veiligheid. Grote operaties waren dus ‘politionele’ acties. Maar achter de schermen lieten autoriteiten in Nederland en Indië dat voor de buitenwereld bedoelde taalgebruik geregeld varen. Onderling repten ze onverbloemd over oorlog.

Achter de schermen lieten Nederlandse autoriteiten het officiële taalgebruik geregeld varen
/

Bestond Nederland nog wel? En de Republiek Indonesië?

Nog in 2002 vroeg de Duitse justitie zich serieus af of de in 1940-1945 in Londen gevestigde Nederlandse regering wel wettig was, ja zelfs of de Nederlandse Staat toen nog wel bestond. Hoe verbluffend dat ook mag zijn, Nederlandse autoriteiten stelden zich in december 1948 en januari 1949 ten aanzien van de Republiek Indonesië op een standpunt dat erg leek

Opmerkelijke (vraag)stellingen van Duitse en Nederlandse kant

Humor en wanhoop van prins Hendrik

Historische studies worden, terecht, beoordeeld op de grote lijnen die ze beschrijven. Jammer is wel dat illustratieve, vaak heel menselijke details daarbij buiten beeld raken. Denk bijvoorbeeld aan het huilen waarin prins Hendrik eens uitbarstte toen hij hulp zocht in benarde tijden.

Heintje lacht, Heintje huilt
//

Mark Rutte dankt zijn ministerie aan Indië-conflict

Politieke hamvraag dezer dagen en weken: blijft Mark Rutte (VVD) premier en daarmee tevens de baas van het ministerie van Algemene Zaken? Niemand die dat nu al weet. Historische vraag: hoe is dat departement van Algemene Zaken eigenlijk ontstaan? Het is ontsproten aan het dekolonisatieconflict dat Nederland en Indonesië uitvochten in de jaren 1945-1950.

Ontstaan van het ministerie van Algemene Zaken