Naamloos | Historiek

Azië·Biografieën·Spionage en geheime diensten·Voorpagina

Jim Thompson: al ruim halve eeuw mysterie in Zuidoost-Azië

Noem de naam Jim Thompson en in Thailand, Maleisië en Singapore weten de meeste volwassenen nog altijd over wie het gaat. De Amerikaan Jim Thompson hield zich bezig met diplomatie en inlichtingenzaken, maar hij was vooral de man die de moderne Thaise zijde-industrie tot bloei bracht. En hij was de man die in 1967 spoorloos verdween in de Cameron Highlands.

KNIL-militairen bewaken gevangenen. Plaats en datum onbekend.

Azië·Boekbesprekingen·Nederlands-Indië·Spionage en geheime diensten

Nederlandse moordcommando’s op Java

Nederlandse militaire inlichtingendiensten stuurden er tijdens de Indonesië-oorlog (1945-1950) moordcommando’s op uit om tegenstanders te liquideren. Dat meldt historicus Rémy Limpach in zijn boek 'Tasten in het duister'.

Tekening van Albert Hahn uit het blad De Notenkraker van 20 januari 1912

Azië·Boekbesprekingen·Nederlands-Indië

Indonesië-oorlog één grote doofpot

Wat betreft buitensporig geweld was de Indonesië-oorlog (1945-1950) aan Nederlandse kant één grote doofpot. Dat kwam onder meer doordat het leger in vergaande mate de informatie over dat geweld beheerste. Ook kwam het doordat deze oorlog wortelde in het kolonialisme van vóór 1942.

Tsaar Nicolaas II met zijn vrouw Alexandra en hun vijf kinderen in 1913.

Politieke geschiedenis·Rusland

Tsaristische juwelen duiken op in Bussum

Over diamanten, een dame en een dichter gaat deze historische episode. De dame gaf de diamanten aan de dichter. Dat gebeurde bij hem thuis, in het groene, rustige Gooi. Het was februari 1919. In Rusland vochten de bolsjewieken op vele fronten om hun revolutie in leven te houden. Een half jaar eerder waren de afgetreden tsaar en zijn gezin geëxecuteerd.

Het gebouw in het midden is Hotel Beau Séjour in Zimmerwald, rechts het gelijknamige pension. De afbeelding stamt uit 1864.

Eerste Wereldoorlog·Politieke geschiedenis·Zwitserland

Subversieve vogelvrienden tegen de wereldoorlog

Terwijl de Eerste Wereldoorlog op de slagvelden onbarmhartig slachtoffers maakte, wekte een internationale socialistische conferentie in het Zwitserse dorpje Zimmerwald opzien in Europa. Van de achtendertig afgevaardigden die zich daar begin september 1915 tegen de oorlog uitspraken, kwam er één uit Nederland: dichteres/politica Henriette Roland Holst.

Kopstukken van de PvdA en GroenLinks tijdens een PvdA-congres in 2023

Politieke geschiedenis

PvdA en GroenLinks naderen elkaar: streep door Deventer congres 1909?

Steeds inniger raken de Partij van de Arbeid en GroenLinks met elkaar verstrengeld. Dat roept een historische vraag op. Wordt stap voor stap de uitkomst van het dramatische congres van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP) in 1909 in Deventer ongedaan gemaakt?

Biografieën·Nostalgie·Populair·Weer

Jan Pelleboer – Grondlegger van het weerbericht als entertainment

Recent werd bekend dat Gerrit Hiemstra in september zijn laatste weersverwachting zal presenteren in het NOS Journaal van 20.00 uur. Door dat nieuws zweven de gedachten onwillekeurig naar eerdere weermannen en in de allereerste plaats naar Jan Pelleboer (1924-1992), de eerste die de weersvoorspelling bracht als entertainment.

In Siguntur Muda (bij Padang, Sumatra) oefent de 4e Afdeling Veldartillerie het in stelling brengen van een 25-ponder. Het geschut is gemonteerd op een draaibare onderplaat.

Azië·Boekbesprekingen·Nederlands-Indië

‘Nederlandse methodiek’ in Indonesië-oorlog was een mythe

Veel meer dan aanvankelijk de bedoeling was, maakten Nederlandse troepen in de jaren 1945-1950 in Indonesië gebruik van zware wapens (vooral artillerie en vliegtuigen). Precieze cijfers zijn onmogelijk te geven, maar dat daardoor veel Indonesische slachtoffers vielen – ook burgers – staat wel vast. In elk geval een deel van de Nederlandse militairen hield er een slecht geweten aan over.

Een Nederlandse patrouille in de omgeving van Boemiajoe, Midden-Java, in februari 1949.

Azië·Boekbesprekingen·Nederlands-Indië

Auteursgroep hekelt ‘moralistische’ en ‘ideologisch gedreven’ geschiedschrijving over Indonesië-conflict

Veel hedendaagse historici die schrijven over het Indonesië-conflict (1945-1950) doen dat onwetenschappelijk, vanuit moralisme en een anti-koloniale ideologie. Ze bedrijven geschiedsvervalsing. Dat is de rode draad in een recent verschenen boek van een groep auteurs die pretendeert wél wetenschappelijk te werk te gaan en wél met juiste feiten te komen.

De Indonesiërs zetten in 1945-1950 posters, muurschilderingen en gekalkte leuzen in om hun strijd te ondersteunen. Muhammad Yuanda Zara wijdt daaraan een beschouwing in ‘Revolutionairy Worlds’. Hier de Nederlandse koningin als droevig kijkend aapje. Bijschrift: ‘Wilhelmina sedang minta2’ ofwel ‘Wilhelmina aan het bedelen’.

Azië·Boekbesprekingen·Nederlands-Indië

Indonesische en Nederlandse historici sloegen handen ineen

'De voornaamste verdienste van de bundel is dat deze aantoont dat oude gewoonten en begrenzingen bij de geschiedschrijving – zowel in Nederland als Indonesië – moeten en ook kúnnen worden doorbroken.'

Indonesische strijders op 12 november 1949 voor de uitgebrande Pasar Gede ofwel Grote Markt(hal) in Solo, Midden-Java.

Azië·Boekbesprekingen·Nederlands-Indië

Indonesische historici bezien onafhankelijkheidsoorlog (1945-1950) anders dan Nederlandse

De Indonesische onafhankelijkheidsoorlog (1945-1950) was voor zowel Nederland als Indonesië een historisch tijdperk van groot belang. Zouden Indonesische historici daarover anders schrijven dan hun Nederlandse vakgenoten? Geïnteresseerden kunnen nu zelf de proef op de som nemen.

3⅟2 eeuw Nederlandse bezetting, 3⅟2 jaar Japanse bezetting, 17 augustus 1945, 17 augustus 1954. Cartoon uit het blad Pemuda van 11 november 1954.

Azië·Nederlands-Indië

Kolonialisme trok nog heel lang sporen in Indonesië

Op 17 augustus 1945 werd de onafhankelijke Republiek Indonesië uitgeroepen. Op 27 december 1949 legde Nederland zich daar, na een bloedige strijd, bij neer. Maar nog decennia lang trok het koloniale verleden diepe sporen in het onafhankelijke Indonesië.

Akte uit 1279 over de uitgifte van land in het Brabantse Hulsdonk (bij Zundert). De eerste regel luidt: ,,Wie, her Aert van Lovene, here van Breda, ende ver Ysabele sijn wief (. . .)’’. (Stadsarchief Breda)

Boekbesprekingen·Digitalisatie·Taalgeschiedenis

Prachtige hulp bij ontcijferen oude archiefstukken

Nu archieven in toenemende mate digitaal kunnen worden geraadpleegd zullen ook steeds meer onderzoekers stuiten op (zeer) moeilijk leesbare oude handschriften. Een fraai lees-, kijk- en leerboek daarover biedt uitkomst.

Maritieme geschiedenis·Tweede Wereldoorlog

Uitzonderlijk oorlogsverhaal: hoe het Duitse marine-archief behouden bleef

Kort voor de Duitse capitulatie op 7 mei 1945 wisten gespecialiseerde Britse en Amerikaanse commandoteams eind april beslag te leggen op een zeer bijzondere en zeer grote buit: het complete archief van de Duitse marine.

Onderneming Tjiomas rond 1890 met op de voorgrond het riviertje Tsjisadane en op de achtergrond een helling van vulkaan Salak.

Azië·Nederlands-Indië

Bloedige Tjiomas-affaire (1886) blijft de geesten verdelen

Eerst een dode door een moordaanslag, daarna vier met klewangs afgemaakte mensen en tot slot 33 doodgeschoten ‘inlanders’ en 54 gewonden van wie er acht alsnog bezweken. Dat was in 1886 de menselijke tol van de Tjiomas-affaire op West-Java. Het was de geruchtmakendste Indische ‘affaire’ in de negentiende eeuw.

Trivia

Lachen om geschiedenis

Geschiedschrijving gaat meestal over bloedserieuze zaken. Toch valt er ook best wat te lachen of minimaal te glimlachen. En om met dichter Piet Paaltjens te spreken: soms is er aanleiding voor een ‘grimlachje’. Onderstaand een kleine greep uit historische vermakelijkheden.

Jacques Anquetil gaat voorop in de Ronde van Italië, 1960. Achter hem Charly Gaul, Jos Hoevenaars en Gastone Nencini.

Denemarken·Frankrijk·Middeleeuwen·Sportgeschiedenis·Taalgeschiedenis·Vikingen

Jacques Anquetil, de snelste ‘Viking’ aller tijden

Wielrenner Jacques Anquetil (1934-1987) was de allersnelste ‘Viking’ ooit. Dat hij nog steeds te boek staat als een van de beste renners aller tijden is bij wielerliefhebbers uiteraard bekend. Dat er een flinke kans is dat bij Anquetil ook Viking-bloed door de aderen stroomde, zullen in die kringen echter weinigen weten.

Postuum portretje van Balthasar Gerards in de collectie van Stadsarchief Delft

Tachtigjarige Oorlog·Vaderlandse geschiedenis

Hoofd moordenaar Willem van Oranje werd in Keulen vereerd

Heel wat Nederlanders weten het nog van school: 1584, Willem van Oranje in Delft vermoord door Balthasar Gerards. Maar weinigen zullen weten dat is geprobeerd om Gerards heilig te laten verklaren. Dat het hoofd van de prinsenmoordenaar in Keulen is vereerd, is al helemaal in vergetelheid geraakt. En toch is het allemaal gebeurd.

Het schip de "Imhoff " ligt op de rede van Donggala.

Azië·Nederlands-Indië·Tweede Wereldoorlog

Van Imhoff-drama in Indië werkt door tot huidige dag

Een Nederlandse oorlogsmisdaad. Zo bestempelde in 1953 jurist/polemoloog Bert Röling (1906-1985) het drama dat zich begin 1942 bij Sumatra afspeelde met het Nederlandse schip Van Imhoff. Door een Japanse bom lekgeslagen kwam het tot zinken. Bemanning en bewaking brachten zichzelf in veiligheid, de 473 Duitse en Oostenrijkse geïnterneerden aan boord aan hun lot overlatend. Van hen vonden er 407 de

Anak Agung (midden, witte pet) als premier van Oost-Indonesië. (Nationaal Museum voor Wereldculturen, CC BY-SA 3.0)

Azië·Boekbesprekingen·Nederlands-Indië

Balinese ‘held’ Anak Agung ging in Indonesië-oorlog over lijken – van Balinezen

Officieel is politicus/diplomaat Ide Anak Agung Gde Agung (1921-1999) in Indonesië een nationale held. Maar in haar boek over koloniaal geweld en politiek op Bali laat historica/journalist Anne-Lot Hoek de Balinese vorst met donderend geraas van zijn voetstuk vallen.

Leden van de Laskar Bambu Runcing, klaar om met speren de Indonesische vrijheid te verdedigen. Slechts twee hebben een geweer. De foto is gemaakt in 1946, plaats onbekend. (ANRI/IPPHOS)

Azië·Boekbesprekingen·Nederlands-Indië

Boek helpt ‘misverstanden’ over ‘bersiap-tijd’ Indonesië uit de wereld

In Nederland bestaan nogal wat ‘misverstanden’ over wat zich in Indonesië afspeelde in de zogenoemde ‘bersiap-periode’ (augustus 1945 tot en met maart 1946). In het boek 'Het geluid van geweld' zetten historici Esther Captain en Onno Sinke die stuk voor stuk recht.

1 2 3 Volgende