Cultureel ondernemen: Museum Meermanno

Het kabinet-Rutte zette een bezuiniging in van 200 miljoen op kunst en cultuur. Dit leverde heel wat kritiek op. Zo werd er ‘geschreeuwd om cultuur’, was er een ‘mars der beschaving’ en kwamen duizenden mensen bijeen op het Malieveld om te protesteren tegen de bezuinigingen. Toch is het nog maar de vraag of een nieuw kabinet die bezuiniging zal terugdraaien. Ondertussen worden in de culturele sector allerlei initiatieven ontplooid op het gebied van cultureel ondernemen. Zoals Museum Meermanno in Den Haag, dat vorig jaar allerlei creatieve acties opzette om aan de inkomstennorm van Halbe Zijlstra te voldoen.

Museum Meermanno, het oudste boekenmuseum ter wereld, kreeg juni vorig jaar het bericht dat zij alleen een nieuwe subsidieaanvraag bij de overheid mochten indienen als hun eigen inkomsten over 2010 en 2011 gemiddeld minimaal 17,5 procent bedroegen. Eerder was bekend gemaakt dat de norm voor 2012 zou gelden, maar afgelopen zomer bleek dat het met terugwerkende kracht ook voor 2010 en 2011 gold. Voor Museum Meermanno betekende dit dat het museum een half jaar de tijd had om zo’n 400.000 euro aan extra inkomsten binnen te halen. Aafke Boerma, verantwoordelijk voor de pr en marketing bij het museum, vertelt hoe zij dit voor elkaar hebben gekregen.

Commerciëler

“Het museum was al bezig om alternatieve inkomstenbronnen aan te boren, maar afgelopen zomer bleek opeens dat we binnen en half jaar een veel grotere slag moesten slaan dan gedacht. Met het team zijn we bij elkaar gaan zitten en hebben we een lijst van ideeën opgesteld. Bijvoorbeeld aan de commerciële zaalverhuur hebben we meer aandacht gegeven. Dit was twee jaar eerder al opgestart, maar het heeft vorig jaar veel meer bekendheid gekregen. We combineren de zaalverhuur met een inhoudelijk aspect dat iets met het museum te maken heeft, zoals een rondleiding. Op die manier blijven we dicht bij onszelf. We werken ook veel samen met andere instellingen, bijvoorbeeld voor personeelsuitjes. Deze aanpak werkt goed. Ook de horecavoorzieningen en de winkel in het museum worden verbeterd en commerciëler aangepakt. Het terras in de tuin in bijvoorbeeld al vergroot. Een meer incidentele actie was de benefietveiling die het Veilinghuis Bubb Kuyper afgelopen winter voor Museum Meermanno heeft georganiseerd. Met de inkomsten van de veiling bereikten we in december vorig jaar uiteindelijk de norm.”

Boek zoekt vrouw

“De meest succesvolle actie was waarschijnlijk Boek zoekt vrouw, waarbij een particulier, instelling of bedrijf voor een bepaald bedrag een boek uit de collectie kon adopteren. Niet alleen leverde deze actie inkomsten op, ook zorgde het voor veel publiciteit en bleek hoe betrokken de achterban bij het museum is. Die betrokkenheid is erg belangrijk. De donateurs die een kleine bijdrage leverden, kregen een certificaat.

De mensen die voor 250 euro of meer een boek hadden geadopteerd, werden uitgenodigd in het museum voor een speciale middag. De conservator liet de geadopteerde boeken zien en ging in gesprek met de donateurs. Het is heel waardevol om zo direct met je achterban in gesprek te gaan. We laten de mensen ook weten waaraan we het geld besteden. Bij Boek zoekt vrouw besteden we het geld aan het behoud en de zichtbaarheid van de collectie, want de donateurs zijn vaak echte liefhebbers van de collectie. Boek zoekt vrouw’ blijven we in de toekomst ook voortzetten.”

Draagvlak

“Afgelopen jaar bleek dat er veel sympathie is voor een klein, gespecialiseerd museum als Meermanno. Bij het publiek is een grote betrokkenheid bij bijzondere boeken, ook omdat veel mensen zich in tijden van digitalisering zorgen maken over de positie van het boek. De urgentie om het museum te steunen was vorig jaar hoog. Wij gaan proberen om die betrokkenheid vast te houden. We blijven een beroep doen op mensen om hun sympathie te laten zien, want de overheid is een niet betrouwbare partner gebleken. Op de lange termijn is het een positieve ontwikkeling om niet van één partij, in ons geval de overheid, afhankelijk te zijn. Dat geeft een prikkel om publieksgericht te werken.

In de toekomst zal Museum Meermanno zich ook richten op de verbreding van het publieksbereik en op het binnenhalen van eigen inkomsten. Het risico hierbij is wel dat taken als beheer en behoud van de collectie of onderzoek erbij in kunnen schieten. Museum Meermanno heeft een klein team en het afgelopen jaar hebben we gemerkt dat die onderdelen in het gedrang zijn gekomen. Hoewel de toekomst van alle culturele instellingen in Nederland onzeker is, zijn wij optimistisch en vol plannen. We werken veel samen met andere instellingen om onze positie te versterken en afgelopen jaar is gebleken dat voor Museum Meermanno veel draagvlak is.”

~ Aafke Boerma, pr/marketing Museum Meermanno, geïnterviewd door Karlien Metz

Meer berichten uit de rubriek ‘Cultureel ondernemen’