Hoe lang duurde de 80-jarige oorlog?

Het lijkt een wat domme vraag: Hoe lang duurde de 80-jarige oorlog? Maar zo dom is de vraag niet. Want wie denkt dat de oorlog netjes tachtig jaar duurde heeft het mis…

Deze belangrijke oorlog, waarbij de Noordelijke Nederlanden zich ontworstelden aan het juk van de Spanjaarden, is de geschiedenisboeken ingegaan als de Tachtigjarige Oorlog. Dit omdat hij volgens de meeste lezingen begon in 1568 en eindigde in 1648, met de ondertekening van de Vrede van Münster. En dat is dus precies tachtig jaar. Maar het was niet tachtig jaar volop oorlog. In 1609 werd namelijk een bestand gesloten, waarbij de strijdende partijen afspraken de wapens (voorlopig) neer te leggen. Deze vrede duurde twaalf jaar en heet daarom het Twaalfjarig Bestand. Als we zo rekenen duurde de Tachtigjarige Oorlog dus 80-12 = 68 jaar. Maar ook dat is wat te kort door de bocht.

Over het precieze jaar waarop de Tachtigjarige Oorlog begon verschillen de meningen. Vaak wordt de Slag bij Heiligerlee van 23 mei 1568 beschouwd als beginpunt van de oorlog. Maar een jaar eerder werd ook al strijd geleverd, bijvoorbeeld tijdens de Slag bij Oosterweel van 13 maart 1567. En de Beeldenstorm van 1566 kan misschien ook wel beschouwd worden als hét moment waarop het verzet tegen de katholieke Spanjaarden ontaarde in een gewelddadig conflict. Hoewel historici het er onderling dus niet over eens zijn wanneer de oorlog begon, spreken ze wel allemaal van de Tachtigjarige Oorlog. En dat is ook maar wel zo overzichtelijk…