Kniepstuvers – Groningers en hun zuinigheid

Het woord ‘kniepstuver’ werd in 2023 verkozen tot het Schierste Grunneger Woord. Kortom: het mooiste Groningse woord van het jaar. Kniepstuver is een Gronings woord voor gierigaard.

Van oudsher staan Groningers (net als Zeeuwen: ons bin zuunig) bekend om hun zuinigheid. Soms wordt dat wat negatief uitgelegd. Groningers zouden dan niet alleen zuinig zijn, maar ook gierig. In de provincie zouden kortom veel kniepstuvers te vinden zijn: mensen die een ander weinig gunnen en op allerlei vlakken niet erg gul of hartelijk zijn. Dat die zuinigheid niet alleen van toepassing hoeft te zijn op financiële zaken, maakte de Groninger hoogleraar psychologie Hans van der Sande enkele jaren geleden duidelijk. In een interview met de Groningse stadszender OOG verklaarde hij dat inwoners van de provincie ook niet erg scheutig zijn met complimentjes:

“Complimentjes worden wel gegeven, maar niet zo gauw. Dan zeggen ze bijvoorbeeld ‘kon minder’, en dat is dan het grootste compliment.”

Groningers houden volgens de hoogleraar wel van complimentjes, maar mensen moeten niet overdrijven. Eerder was in de krant ook al te lezen dat de gemiddelde Groninger rond kerst en sinterklaas relatief weinig geld uitgeeft aan cadeau’s.

Geuzennaam

Dat veel Groningers het helemaal niet zo erg vinden om als zuinig te boek te staan, blijkt wel uit het feit dat het woord kniepstuver onlangs met grote meerderheid van stemmen werd verkozen tot mooiste provinciale woord van het jaar. Het woord liet onder meer de dieverdoatstie (tijdverdrijf) en hemmeln (douchen) achter zich.

De provincie Groningen kent sinds enkele jaren overigens ook een Partij van de Zuinigheid, die als belangrijkste doel heeft om verspilling van natuur, grondstoffen, talent en geld tegen te gaan. En hoewel Groningers vaak wat schamper zijn weggezet als een zuinig volkje, is er in de praktijk natuurlijk niet per se iets mis met wat zuinigheid. Wie zuinig is, bespaart immers geld én doet mogelijk ook iets goeds voor het klimaat.

De Groningers zijn overigens helemaal niet zuinig waar het gaat om het bedenken van streekeigen woorden. Hierbij nog een klein, geheel willekeurig, overzichtje: pluumklappen (badminton), plofpuut (airbag), mous (boerenkool), spaigelploatje (cd), droadpost (email), vetpanne (frituurpan), buukörgel (accordeon), aaiberd (ooievaar), snoetjeknovveln (zoenen, vrijen), aaierbal (eierbal), poedie (meisje), grashipper (sprinkhaan), bragel (modder), lutje laiverd (kleine lieverd), sladder (motregen).

Bronnen ▼