De Lindow-man, het bekendste veenlijk van Groot-Brittannië

In 1984 stuitte een turfsteker in een moerasgebied niet ver van Manchester op het bovenlichaam van een prehistorisch veenlijk. Enige tijd later werd in hetzelfde gebied ook het hoofd en de rechtervoet van dezelfde persoon gevonden. Forensisch onderzoek maakte korte tijd later duidelijk dat de resten toebehoren aan een man van ongeveer vijfentwintig jaar die niet erg plezierig aan zijn einde kwam…

Na de vondst probeerde men in een laboratorium eerst te achterhalen of men met een relatief recent sterfgeval te maken had of dat het hier ging om een prehistorisch lijk. Al snel bleek het laatste het geval. Een radioloog die het zogeheten veenlijk uitvoerig onderzocht noemde de man Pete Marsh en concludeerde op basis van koolstofdatering dat hij rond het begin van onze jaartelling om het leven moet zijn gekomen. Dat zijn lichaamsresten relatief goed bewaard bleven is te danken aan de zuren in het veenmoeras en het lage zuurstofgehalte aldaar.

Bij de man werd geen kleding aangetroffen. Hij lag naakt in het moeras en droeg alleen een band van vossenbont om zijn linker pols. De ontdekking maakte veel los. Voor het eerst kon men een prehistorische Brit in het gezicht te kijken… De man kwam in de media al snel bekend te staan als de Lindow-man, een verwijzing naar de naam van het moerasgebied waar hij werd gevonden.

Duidelijk is dat de man, die een gemiddeld gewicht en een lengte van 1,73 meter had, geen onderdeel uitmaakte van de werkende klasse. Daarvoor was hij veel te goed verzorgd. Zijn haar en baard werden kort voor zijn overlijden nog vrij netjes geknipt met een schaar en zijn vingernagels zijn zelfs gevijld.

Een offer aan de goden?

Eveneens staat vast dat de man met veel geweld om het leven werd gebracht. Hoewel niet uitgesloten kan worden dat de Lindow-man het slachtoffer was van een ordinair geweldsmisdrijf of geëxecuteerd werd vanwege een delict dat hij had gepleegd (hoewel dat laatste niet waarschijnlijk lijkt aangezien het Keltisch-Ierse recht waarschijnlijk geen doodstraf kende) is vaak gesuggereerd dat de man aan de goden werd geofferd.

Onderzoek heeft in ieder geval aangetoond dat de man in drievoud werd gedood. Zo is duidelijk dat hij is gewurgd en dat daarna zijn keel is opengesneden. Verder werd de man tweemaal hard op zijn hoofd geslagen. Wetenschapsjournalist en specialist archeologie en prehistorie van West-Europa schreef hierover enkele jaren geleden in Geschiedenis Magazine:

Wanneer de Kelten iemand terechtstelden, deden ze dat nogal eens onder het motto ‘drie keer is scheepsrecht’. Bij de meeste Indo-Europese volkeren gold drie als heilig en ook de Kelten hadden een voorliefde voor dat getal. Het lijkt erop dat ze de Lindow-man op drie verschillende manieren om zeep hebben gebracht.

In de maag van de man zijn verder resten aangetroffen van ongezuurd brood met zaadjes van de maretak. De zaadjes van deze halfgiftige heilige plant werden mogelijk in aanloop naar een rituele terechtstelling door druïden als een soort spierverslapper aan de man toegediend.

Hoewel wetenschappers erin geslaagd zijn veel te weten te komen over de Lindow-man, zijn er ook nog veel vragen. Als hij inderdaad werd geofferd, waarom dan eigenlijk? En welke goden probeerde men te behagen? En werd de man tegen zijn zin geofferd of bood hij zich hier vrijwillig voor aan? Dit zijn vanzelfsprekend vragen die altijd onbeantwoord zullen blijven.

Hoe de man er ongeveer uit moet hebben gezien is dankzij een gezichtsreconstructie wel bekend. Wie deze reconstructie bekijkt, zal concluderen dat de man er vrij gewoon uit ziet. In een willekeurige winkelstraat zou de Lindow-man waarschijnlijk niet erg opvallen.

Het gevriesdroogde veenlijk is tegenwoordig te zien in het British Museum in Londen. Tot onvrede overigens van sommige Britten, die menen dat de Lindow-man beter een plek in Manchester kan krijgen, dichterbij de plek waar hij eeuwenlang in het moeras lag.

Video over de ‘Lindow Man Mummy’

Boek: Lindow man. The body in the bog

Bronnen ▼