Historiek
Juryvoorzitter Frits van Oostrom maakte dit tijdens het NPS-programma bekend. Andere genomineerden waren Machiel Bosman met ‘Elisabeth de Flines’, Evelien Gans met Jaap en Ischa Meijer, Suzanna Jansen met het ‘Het pauperparadijs’ en Henk van Osch met ‘Jonkheer D.J. de Geer’. Aan de prijs is een bedrag van 10.000 euro verbonden. Volgens de jury is Kooijmans’ boek van ‘bijzondere klasse’.
In Gevaarlijke kennis – inzicht en angst in de dagen van Jan Swammerdam vertelt Kooijmans het verhaal van de 17de-eeuwse apothekerszoon Jan Swammerdam (1637-1680). Een beroemde geleerde die als natuurwetenschapper onder meer de ademhaling beschreef en bewees dat de mannelijke spermacel de vrouwelijke eicel bevrucht. Kort na de Tweede Wereldoorlog werd in Florence een dagboek uit 1659 gevonden van een tijdgenoot van Swammerdam. De dagboekschrijver schrijft dat hij niet blij is met het traditionele beeld van het heelal, de aarde en de mens en dat hij zich voorneemt vanaf dat moment niets meer voor waar aan te nemen. In plaats daarvan zal hij alles zoveel mogelijk zelf gaan onderzoeken. Deze zucht naar het zelfstandig verwerven van kennis kenmerkte ook Swammerdam.
Aan de hand van de levensgeschiedenis van Swammerdam schrijft Kooijmans over de grenzen van het wetenschappelijk en religieus inzicht. De Grote Geschiedenisprijs is een initiatief van de VPRO/NPS, de Volkskrant en het Historisch Nieuwsblad.
Tijdens de televisie-uitzending werd Toni Luvero de Bruin van het Grotius College in Delft uitgeroepen tot beste geschiedenisleraar van het jaar. De Geschiedenisleraar van het jaar-verkiezing wordt als het aan de NPS ligt voortaan jaarlijks gehouden.
