De besluiten van de Staten-Generaal van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden uit de periode 1576-1796 zijn vanaf volgende week te doorzoeken op een nieuwe website. Dankzij tekstherkenning en AI kunnen gebruikers snel antwoorden vinden in honderdduizenden besluiten van het hoogste bestuursorgaan van de Republiek. Een uitkomst voor historici.
Van het begin van de Tachtigjarige Oorlog tot het einde van de Republiek vormden de Staten-Generaal het centrale bestuur van Nederland. Ze waren als het ware parlement en regering in één. De Republiek werd gevormd door zeven zelfstandige provincies (Gelderland, Holland, Zeeland, Utrecht, Friesland, Overijssel en Groningen) die op verschillende terreinen samenwerkten, zoals bijvoorbeeld buitenlandse politiek of handel. Om gezamenlijk afspraken te maken stuurden de provincies geregeld afgevaardigden naar de Staten-Generaal, die vergaderden op het Binnenhof in Den Haag. Tussen 1576 en 1796 namen de Staten-Generaal honderdduizenden besluiten, de zogeheten ‘resoluties’ .
De digitalisering van deze historische resoluties is uitgevoerd door het Huygens Instituut en het Nationaal Archief en kreeg als titel Goetgevonden. Deze naam verwijst naar de woorden waarmee de griffier in de periode 1576-1796 de besluiten van de Staten-Generaal vaak inleidde:
Is nae deliberatie goetgevonden ende verstaen.
Goetgevonden biedt onderzoekers, studenten en geschiedenisliefhebbers de mogelijkheid om politieke en maatschappelijke ontwikkelingen in de Republiek vanachter de computer op de voet te volgen. De ontwikkelaars spreken trots van ‘de oerbron van de Nederlandse geschiedenis’. De resolutieboeken, die bewaard worden in het Nationaal Archief in Den Haag, waren voor onderzoekers al wel te raadplegen, maar het ging om dusdanig veel materiaal dat het zeer lastig was de informatie daadwerkelijk te gebruiken voor breed historisch onderzoek. Dankzij de digitalisering is dat nu veel eenvoudiger.
Voor de toepassing zijn alle resolutieboeken waarin de besluiten zijn opgetekend gescand. Daarna zijn de scans, vol handgeschreven en gedrukt oud-Nederlands, omgezet naar computerleesbare tekst. Dit gebeurde met de open source transcriptietool Loghi, die voor dit doel werd ontwikkeld. Het Huygens Instituut:
Met verschillende slimme technieken zijn in de transcripties eerst afzonderlijke zittingen en besluiten geïdentificeerd, en vervolgens ook vermeldingen van bijvoorbeeld plaatsen en persoonsnamen. Twee eeuwen aan taalverandering en de afwezigheid van een standaardspelling vormden daarbij extra uitdagingen, omdat woorden voorkwamen in talloze varianten.
Originele scans
De website opent nieuwe deuren voor iedereen die geïnteresseerd is in geschiedenis, van nieuwsgierige liefhebbers tot professionele onderzoekers. Deze innovatieve zoekapplicatie maakt het mogelijk om zelf te bepalen wat relevant is. Of iemand nu meer wil weten over bekende en onbekende personen, lokale geschiedenis, of de grote lijnen van historische ontwikkelingen, de website biedt toegang tot een schat aan informatie.
Gebruikers kunnen bijvoorbeeld uitzoeken hoe besluitvormingsprocessen in de vroegmoderne tijd verliepen, hoe politieke netwerken vorm kregen, en hoe verschillende provincies zich tot elkaar verhielden op het gebied van rijkdom en macht. Ook biedt Goetgevonden mogelijkheden voor onderzoek naar de concurrentie tussen leger en vloot, de rol van kolonies, de wisselende relaties tussen staten, of de behandeling van verzoekschriften door de Staten-Generaal.
De website www.goetgevonden.nl is vanaf volgende week maandag actief.
