Schietpartij op de Dam (1945)

Op 7 mei 1945 werd er feest gevierd op de Dam in Amsterdam. Twee dagen eerder hadden de capitulatiebespreking in Wageningen plaatsgevonden. De oorlog leek nu echt bijna voorbij. Alleen in Nederlands-Indië duurde de oorlog nog voort. Op het plein bij het Koninklijk Paleis in Amsterdam verzamelden zich duizenden mensen om de langverwachte Canadese bevrijders in Amsterdam te verwelkomen.

De mensen waren uitgelaten. Eindelijk hoefden ze niet meer bang te zijn. De oorlog kwam ten einde. In Amsterdam waren echter nog wel veel gewapende Duitse soldaten te vinden. Rond drie uur in de middag klonken er onverwachts schoten. Vanaf het dak van de herensociëteit De Groote Club openden Duitse militairen van de Kriegsmarine het vuur. Ze schoten op het publiek en raakten verwikkeld in een schotenwisseling met leden van de Binnenlandse Strijdkrachten. Bij het drama kwamen 32 mensen om het leven. Meer dan honderd mensen raakten gewond. Wat een feestdag moest worden eindigde dus in drama.

De aanleiding

Er zijn verschillende lezingen over de directe aanleiding van de schietpartij. Volgens een hardnekkig naoorlogs verhaal verhaal openden de Duitsers het vuur uit wraak voor het kaalknippen van zogenaamde ‘moffenhoeren’ en omdat men het niet kon uitstaan dat de Nederlanders de bevrijding al aan het vieren waren. In werkelijkheid waren de Binnenlandse Strijdkrachten (BS) van prins Bernhard indirect schuldig aan het drama. Na het sluiten van de wapenstilstand was namelijk bepaald dat Duitse soldaten alleen door Canadezen mochten worden ontwapend en dat leden van de BS zich niet gewapend op straat mochten vertonen. BS’ers hielden zich hier in Amsterdam echter niet aan. WOII-onderzoeker Gerard de Boer schrijft hierover op zijn goed gedocumenteerde website:

“Terwijl de Dam volstroomde met feestgangers om de komst van de Canadezen te vieren begonnen met stengun gewapende BS’ers Duitse soldaten te provoceren en hardhandig aan te houden en te ontwapenen.”

Een ooggetuige verklaarde verder dat een een aantal jonge BS’ers ‘voor de lol’ met hun stenguns op de Duitse matrozen op het balkon van De Groote Club hadden gericht.

“Toen er later ook nog eens een Duitse soldaat werd neergeschoten, die had geweigerd zijn wapen af te geven, brak er een vuurgevecht uit tussen de Duitsers en de BS. Achteraf is gebleken dat na het eerste schot door de BS in de Paleisstraat door een tweetal BS’ers – die achter een draaiorgel stonden – direct in de richting van de Duitse matrozen op het balkon van de Grote Club werd geschoten.”

Bekijk voor meer bijzonderheden over de aanleiding ook onderstaande video.

Boek: Drama op de Dam – 7 mei 1945

Bevrijdingsjournaal van 7 mei 1945