Een tekort aan mannelijke erfgenamen zorgde er voor dat vrouwen uit de eerste Romeinse keizerlijke dynastie meer in de openbaarheid traden. Dat constateert historica Lien Foubert in haar proefschrift.
Vrouwen uit de zogenaamde Julisch-Claudische dynastie – de periode waarin de keizers Augustus, Tiberius, Caligula, Claudius en Nero regeerden – kregen een prominentere rol dan voorheen. Dit is ook terug te zien op bijvoorbeeld munten en in reliëfs en beeldengroepen. Historica Lien Foubert deed onderzoek naar de ‘verbeelding’ van vrouwen uit de eerste Romeinse keizerlijke dynastie.
De eerste keizer, Augustus, had geen zonen en omdat hij zijn macht alleen kon overdragen aan een mannelijke erfgenaam, adopteerde hij zijn schoonzoon Tiberius. Ook na Augustus moesten de keizers wel eens creatief zijn waar het het vinden van opvolgers betrof. De eerste keizerlijke dynastie, die duurde van 27 voor Christus tot 69 na Christus, kende namelijk een voordurend gebrek aan mannelijke erfgenamen.
De positie van vrouwen werd hierdoor belangrijk. Volgens Foubert kwamen vrouwen in deze periode ook lettelijk meer in beeld, bijvoorbeeld op munten. Over de vraag hoe de vrouwen moesten worden afgebeeld ontstonden volgens de historica echter wel eens spanningen. Het conflict tussen de publieke en private rol van de Julisch-Claudische vrouwen, en de pogingen om dat te verzoenen, zijn ook op munten en in beeldengroepen zichtbaar.
Van Julia Agrippina is bekend dat ze een zeer belangrijke rol speelde in het Romeinse Rijk. Eerst was ze de vrouw van Claudius I en hem kreeg ze zover haar zoon uit haar eerste huwelijk, Lucius Domitius Ahenobarbus, als zoon en opvolger te adopteren. Deze zoon is de geschiedenisboeken ingegaan als Nero. In de beginjaren van Nero’s bewind werd de keizer gedomineerd door zijn moeder. Er zijn verschillende afbeeldingen bekend die dit goed illustreren. Op diverse munten bijvoorbeeld werden zowel de keizer als diens moeder, op gelijke hoogte, afgebeeld.
Hoewel de ideeën over vrouwen, mannen, publiek, privaat en wie waar thuis hoort, de afgelopen tweeduizend jaar behoorlijk zijn veranderd, ziet Foubert het conflict zo nu en dan nog wel de kop op steken:
“Michelle Obama moet wel af en toe laten merken dat ze een verantwoordelijke moeder is die niet wil dat haar kinderen te dik worden. En als Wouter Bos het publieke domein inruilt voor het private, roept dat een enorme polemiek op. Neutraal zijn de verhoudingen dus ook nu nog niet”.
Lees ook: Romeinse vrouwen veel zelfstandiger dan gedacht
Boek: De goddelijke vrouwen van Rome
