Willem Bastiaan Tholen – ‘Holland’s unique artist’

Het RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis gaat onderzoek doen naar kunstenaar Willem Bastiaan Tholen (1860-1931) en zijn relaties in de internationale kunstmarkt. Aan de hand van stukken uit de eigen collectie van het instituut wordt bekeken hoe de verspreiding en verkoop van Tholens schilderijen aan het einde van de negentiende eeuw in zijn werk ging.

In de traditie van de Haagse School nam Willem Bastiaan Tholen aanvankelijk het Nederlandse landschap als onderwerp van zijn werk. Maar in plaats van het grijze en bruine palet dat kenmerkend is voor de schilders van de Haagse School, schilderde Tholen zijn polderlandschappen, herfstige boslandschappen en zandafgravingen in frisse en heldere kleuren. Later koos hij ook stadsscènes uit Den Haag, zoals een buurtpraatje in een smalle straat, tot onderwerp van zijn schilderijen. Hij maakte hierbij gebruik van opvallende afsnijdingen in zijn composities. Daarmee gaf hij een nieuwe blik op alledaagse onderwerpen.

Nationaal en internationaal was Tholen een bekend kunstenaar. In het begin van zijn carrière was Tholen afhankelijk van de tentoonstellingen van kunstenaarsverenigingen om zijn werk te laten zien, maar vanaf 1890 kwam er interesse vanuit de kunsthandelaren in Engeland, Schotland en Canada. Tholen werd bij het publiek aangeprezen als ‘Holland’s unique artist’.

Tholen trok ook de aandacht van enkele kunstcritici, zoals G.H. Marius en Albert Plasschaert, die over zijn werk gingen schrijven. Met Plasschaert had Tholen persoonlijk contact. In Tholens brieven aan Plasschaert schreef hij over het wel en wee van zijn werkzaamheden en zijn persoonlijke leven, zoals de slechte gezondheid van zijn vrouw maar ook de reizen die hij maakte met zijn eigen zeilboot de Eudia kwamen aan bod.

Aan de hand van brieven, foto’s en andere objecten uit de eigen collectie toont het RKD hoe de verspreiding en verkoop van Tholens schilderijen en aquarellen in zijn werk ging. Met welke handelaren deed hij zaken? En wie kocht zijn kunstwerken? Ook zijn meerdere brieven van Tholen aan Plasschaert te zien in de presentatie, getiteld ‘Holland’s unique artist’.

De presentatie bij het RKD sluit aan bij de overzichtstentoonstelling Willem Bastiaan Tholen (1860-1931): een gelukkige natuur die van 9 februari tot en met 31 mei te zien is in het Dordrechts Museum.

Boek: Willem Bastiaan Tholen – Een gelukkige natuur