Am I not a man and a brother?

Als het gaat over de geschiedenis van de slavernij wordt bovenstaande afbeelding vaak vertoond. Waar komt die afbeelding – met daarop de beroemde tekst Am I not a man and a brother? – eigenlijk vandaan?

Het is een van de bekendste afbeeldingen van de antislavernijbeweging. De afbeelding werd in 1787 gemaakt door Josiah Wedgwood, een Britse pottenbakker die een van de drijvende krachten was achter de industrialisatie van de vervaardiging van aardewerk. Deze oprichter van het Wedgwood-concern maakte niet alleen naam met de naar hem vernoemde serviezen, maar ook met zijn strijd tegen de slavernij.

Josiah Wedgwood was bevriend met Thomas Clarkson, een van de bekendste campagneleiders tegen de slavenhandel in het Britse Rijk. In 1786 had deze Clarkson een petitie tegen de slavernij ingediend bij het Britse parlement die was ondertekend door enkele honderden Quakers uit Londen. Kort hierna richtte hij, samen met enkele andere prominente abolitionisten, het Committee for the Abolition of the Slave Trade op.

De leden van deze beweging wilden het Britse publiek informeren over de slavenhandel en de mensonterende omstandigheden waarin veel slaven moesten leven. Er werden onder meer pamfletten en boeken uitgegeven en daarnaast organiseerde men lezingen en werden er petities ingediend. Uiteindelijk wilde men dat de overheid de slavenhandel en slavernij officieel zou verbieden.

Anti-slavernij beweging

Zakenman Josiah Wedgwood steunde het werk van zijn vriend Clarkson. In 1787 – het jaar waarin de Society for the Abolition of the Slave Trade was opgericht – ontwierp hij het embleem van de Britse anti-slavernij beweging. De afbeelding van een geknielde slaaf met daarbij de tekst Am I not a man and a brother? werd door Wedgwood hierna ook op medaillons geplaatst. Mede hierdoor kwam er steeds meer aandacht voor de campagne van de abolitionisten. Er verschenen overal kopieën en uiteindelijk kende vrijwel iedereen de afbeelding. Thomas Clarkson schreef er ooit het volgende over:

…some had them inlaid in gold on the lid of their snuff-boxes. Of the ladies, several wore them in bracelets, and others had them fitted up in an ornamental manner as pins for their hair. At length the taste for wearing them became general, and thus fashion…was seen for once in the honourable office of promoting the cause of justice and, humanity and freedom.

Steeds meer mensen in Groot-Brittannië gingen sympathiseren met de anti-slavernij beweging maar het zou nog tot maart 1807 duren voor het Britse parlement de Abolition of the Slave Trade Act aannam. Hiermee werd de handel in slaven verboden. Pas in 1833 werd slavernij verboden in de Britse kolonies.

Nederland schafte de slavernij pas dertig jaar later, op 1 juli 1863, af.