Bij het Joods Historisch Museum is vanaf maandag een tentoonstelling te zien over actrice Esther de Boer-van Rijk. Aan het begin van de twintigste eeuw was ze de lieveling van het Nederlandse theaterpubliek. Titel van de tentoonstelling luidt dan ook: Hollands populairste actrice.
Ze werd populair door haar rol als Kniertje, in Herman Heijermans’ beroemde stuk Op hoop van zegen. Meer dan twaalfhonderd keer speelde zij de arme vissersvrouw die haar man en zonen aan de zee verloor.
Esther van Rijk (1853-1937) werd geboren in een orthodox-joods gezin in Rotterdam. Al op jonge leeftijd werd theater haar grote passie. Ze begon zelf te spelen bij het amateurtoneel en later stapte ze over naar professionele theatergezelschappen. Toen ze in Amsterdam ging wonen werd ze aangenomen bij de Nederlandsche Tooneelvereeniging, het huisgezelschap van de Hollandsche Schouwburg, waar Herman Heijermans de vaste toneelschrijver werd.
‘Onze Esther’
Heijermans schreef toneelstukken over gewone Nederlandse mensen in armoedige milieus. Dit trok een nieuw theaterpubliek dat zich herkende in de personages. Esther was de perfecte actrice voor zijn stukken, die zij met haar natuurlijke spel levensecht bracht. Hierdoor werd ze steeds populairder. Joodse Amsterdammers vereerden haar als ‘onze Esther’. En wie Esther de Boer-van Rijk niet zag spelen, kende haar stem wel van de radio, het nieuwe medium van die tijd.
In de jaren dertig gaf Esther benefietvoorstellingen voor joodse vluchtelingen en kreeg sympathie voor het zionisme.
De expositie toont ruim honderdvijftig voorwerpen die haar leven en acteerstijl in beeld brengen, zoals foto’s, filmbeelden en hoorspelfragmenten. Verder zijn er portretten van haar door onder andere Jan Sluijters en Eduard Frankfort, programmaboekjes en affiches, maar ook merchandising voorwerpen en correspondentie tussen toneelschrijver Herman Heijermans en Esther.
Tegelijk met de opening van de tentoonstelling verschijnt bij de Wereldbibliotheek de biografie van Esther de Boer-van Rijk, Hollands populairste actrice, geschreven door Joosje Lakmaker.
Boek: Esther de Boer-van Rijk = Hollands populairste actrice