Historica Erie Tanja onderzocht wat volgens parlementariërs tussen 1866 en 1940 de juiste manier van politiek bedrijven was en hoe die visie op sommige punten stukje bij beetje veranderde.
Een van de conclusies die de historica trok is dat er in de periode 1866-1940 geen vastomlijnde eisen waren waaraan het zogenaamde ‘gepaste politiek gedrag’ moest voldoen. Tussen 1866 en 1940 veranderde de status van het Kamerlidmaatschap volgens Tanja wel. Waar het aanvankelijk een roeping was, werd het naarmate de tijd vorderde steeds meer een beroep. Dit kwam onder meer doordat de Tweede Kamer steeds meer te doen kreeg. De staat ging zich namelijk steeds meer bezighouden met allerlei maatschappelijke thema’s en daar werd weer nieuwe wetgeving voor ontworpen.
Hoongelach
De Tweede Kamer was aanvankelijk een besloten debatruimte voor onafhankelijke en vooraanstaande mannelijke burgers maar werd uiteindelijk een soort vergaderplaats voor partijgebonden beroepspolitici met oog voor de kiezer. Door de intrede van partijen en emancipatie van de lagere klassen kregen de ‘hooge heeren’ in Den Haag gezelschap van leden van ‘eenvoudige’ afkomst.
Over wat ‘goede politiek’ was zijn de meningen geregeld verdeeld geweest, maar sommige zaken zijn volgens Erie Tanja nog altijd not done. Politiek gedraai bijvoorbeeld is volgens haar altijd negatief gewaardeerd. Wie in het verleden veranderde van opvatting zonder daarvoor met goede argumenten te komen kon, net als nu, gehoon van de mede-Kamerleden verwachten. Anderzijds konden Kamerleden die star vasthielden aan eigen denkbeelden en nieuwe inzichten afwezen ook niet op waardering rekenen.
Nieuwkomers
Aan de behandeling van nieuwkomers in de Tweede Kamer is volgens Tanja in de loop der tijd ook nauwelijks wat veranderd. Deze nieuwkomers werden en worden volgens de historica geacht eerst de kat uit de boom te kijken. Vroeger kon de zogenaamde maiden speech van nieuwe Kamerleden vaak een jaar of langer op zich laten wachten. Ook vandaag de dag wachten sommige Kamerleden geruime tijd, voordat ze eindelijk hun zegje voor de microfoon doen.
Erie Tanja (1981) promoveerde in 2011 aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Haar proefschrift verscheen in handelseditie onder de titel Goede politiek.
