‘Kompromat’ is een term die afkomstig is uit het Russisch en staat voor ‘compromitterend materiaal’. Het begrip verwijst naar informatie die gebruikt kan worden om een individu of groep mee te chanteren of beschadigen. Meestal wordt het begrip in politieke context gebruikt.
Het woord is een samenvoeging van de Russische begrippen компрометирующий (compromitterend) en материал (materiaal).
Kompromat kan bestaan uit bijvoorbeeld compromitterende foto’s, video- of audio-opnames of geheime documenten met belastende informatie over het persoonlijke of professionele leven van individuen. Het materiaal kan ingezet worden als politiek wapen, om iemands reputatie te beschadigen, druk uit te oefenen of iemand te dwingen bepaalde acties te ondernemen. De informatie kan ook opgenomen worden in een geheim dossier en lang bewaard worden, zodat het materiaal op een later moment, als de (politieke) situatie daar aanleiding toe geeft, ingezet kan worden.
Hoewel het om een Russisch begrip gaat is de kompromat-methode niet exclusief Russisch. Ook in andere landen worden, bijvoorbeeld door geheime diensten, geregeld dossiers aangelegd met belastende informatie zodat personen of instellingen onder druk kunnen worden gezet. In Rusland werd de praktijk, zeker vanaf de jaren dertig van de vorige eeuw, echter vrij openlijk toegepast waardoor het begrip vooral in verband wordt gebracht met praktijken in het huidige Rusland en de voormalige Sovjet-Unie. In de DDR maakte de veiligheidsdienst Stasi eveneens veelvuldig gebruik van de methode.
In de media komt het begrip ‘kompromat’ zo nu en dan voorbij
- Tijdens een gezamenlijke persconferentie van de Amerikaanse president Donald Trump en zijn Russische ambtsgenoot Vladimir Poetin vroeg een journalist in 2018 aan laatstgenoemde of die ‘kompromat’ had over Trump. De Russische president ontkende dit met klem waarna de persconferentie vrij abrupt werd beëindigd.
- De Russische oud-premier Michaïl Kasjanov en voorzitter van oppositiepartij Parnas werd tijdens een verkiezingscampagne in 2016 in een moeilijke positie gebracht, nadat via een Kremlin-vriendelijke televisiezender een video uitlekte waarin te zien was hoe Kasjanov in een hotelkamer de liefde bedreef met zijn twintig jaar jongere assistente. Terwijl de twee zich uitkleden roddelen ze flink over hun partijgenoten. De al verzwakte oppositiepartij raakte hierdoor nog verder in de problemen.
- De voorbeelden van uitgelekte ‘politieke seksvideos’ zijn legio. In 1999 werd bijvoorbeeld ook de hoge openbaar aanklager Joeri Skoeratov, die onderzoek deed naar corruptie binnen het Kremlin, onschadelijk gemaakt met behulp van een vervalste compromitterende video. Skoeratov, werd in die periode genoemd als mogelijke opvolger van Boris Jeltsin. Enige tijd na verschijning van de video moest Skoeratov echter het veld ruimen. Het onderzoek naar de kwestie werd overigens geleid door het hoofd van de geheime dienst, Vladimir Poetin. Een jaar later zou hij Jeltsin opvolgen als president van Rusland.
- In 2023 werd gesuggereerd dat de leider van huurlingenleger Wagner, Jevgeni Prigozjin, het aan ‘kompromat’ te danken had dat hij na zijn muiterij nog niet door het Kremlin was gedood. Prigozjin zou compromitterend materiaal over Poetin in bezit hebben.
Bronnen â–¼
-https://www.merriam-webster.com/dictionary/kompromat
-https://www.youtube.com/watch?v=nVDHOzI3mq0
-https://www.telegraaf.nl/nieuws/1600454654/russisch-anti-poetinbataljon-ontvouwt-zijn-ambitieuze-plannen-er-komt-nog-een-verrassing-aan
-https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/jeltsin-strijdt-met-senaat-om-corruptiezaak~b8d042b4/
-https://www.knack.be/nieuws/wereld/rusland-en-de-politieke-seksvideo-een-lange-traditie/
