De directeuren van drie onderzoeksinstituten willen dat de regering een nieuwe studie laat uitvoeren naar het militaire optreden van Nederland in voormalig Nederlands-Indië in de jaren 1945-1949. Ze pleitten hier dinsdag voor in een brief in de Volkskrant.
De politionele acties komen nog geregeld in het nieuws. Eind vorig jaar bood de regering bijvoorbeeld nog excuses aan voor een bloedbad dat Nederlandse militairen in 1947 aanrichtten in het Javaanse dorp Rawagede. Die excuses werden precies 64 jaar na de bewuste misdaad uitgesproken. Bij het bloedbad van Rawagede kwamen destijds 431 mensen om het leven, vrijwel alle mannen uit het dorp.
Onlangs nog werd bekend dat tien nabestaanden de Nederlandse Staat aansprakelijk stellen voor de moord op hun familie in 1947 op het Indonesische eiland Zuid-Sulawesi. Zij kwamen ook om tijdens de dekolonisatieoorlog. Volgens de nabestaanden zou ook toen het oorlogsrecht zijn geschonden.
Samenwerking met Indonesische historici
De drie onderzoeksinstituten constateren dat al het geweld van destijds nog geregeld voor veel emotie en ophef zorgt. Ze willen daarom dat de hele periode nog eens goed onderzocht wordt, zodat de oorlogshandelingen in Indonesië in de hele periode 1945-1949 opnieuw in kaart worden gebracht. De onderzoekers willen onder meer samenwerken met Indonesische historici.
Het onderzoek voor een groot deel gebaseerd kunnen worden op al eerder verricht historisch onderzoek, zoals bijvoorbeeld de excessennota uit 1969 van Cees Fasseur en de studie Ontsporing van geweld van J.A.A. van Doorn. De briefschrijvers:
“Ook onder Indonesische collega’s is inmiddels interesse om deze periode met nieuwe ogen te bezien. Dat biedt kansen om de Indonesische context van het Nederlandse optreden ten volle tot zijn recht te laten komen. In dit verband is het van essentieel belang om naast de Nederlandse, ook de Indonesische archieven in het onderzoek te betrekken en zoveel mogelijk samen te werken met ter zake kundige historici uit Indonesië of uit andere landen. Dit laatste is mede van belang om de Nederlands-Indonesische geschiedenis van deze jaren in de bredere context te plaatsen van geweld in andere naoorlogse dekolonisatieprocessen.”
De instituten schrijven verder onder meer dat er nooit een onomstreden beeld en analyse gegeven kan worden van het Nederlandse militaire geweld in Indonesië in de jaren 1945-1949. Volgens hen zijn er echter toch voldoende redenen en mogelijkheden voor een brede analytische studie:
“Niet om te moraliseren, maar om ons te helpen begrijpen wat de aard van het geweld en het Nederlandse optreden was. Dat is ook van belang voor het begrip van hedendaagse en wellicht toekomstige Nederlandse militaire inzet in crisisgebieden.”
- Boek: Nederland valt aan – Ad van Liempt
- Overzicht van boeken over Indonesië en Nederlands-Indië
