Peperduur – Herkomst van dit woord

De term ‘peperduur’ wordt gebruikt voor spullen of goederen die extreem duur zijn of voor de gemiddelde burger onbetaalbaar zijn. Hoe komen we precies aan dit woord?

Volgens taalkundige Nicoline van der Sijs, die verwijst naar het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT), is het woord ‘peperduur’ minstens sinds 1810 in de Nederlandse taal bekend. De eerste melding die we tegenkomen op Delpher gaat nog vijf jaar verder terug, namelijk in de Rotterdamsche Courant van 5 september 1805. Een van de eerste meldingen in het Afrikaans – ook in die taal komt het begrip voor – komt volgens G.J. van Wyk, Etimologiewoordeboek van Afrikaans (2003) uit het jaar 1781.

Herkomst van de term peperduur: VOC-tijd en kolonialisme

Het woord peperduur betekent dat iets uitermate prijzig is. De term is ontleend aan de koloniale geschiedenis. Toen in 1602 de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) werd opgericht, kwamen de Nederlanders – ook in de Republiek – in aanraking met het fenomeen peper. Peper was zo kostbaar en duur, dat het enige tijd als betaalmiddel of salaris gebruikt werd. Ook later, toen peper op grotere schaal verbouwd werd, bleef het een duur product.

Peper maakte oprichting Yale University mogelijk

In de zeventiende en achttiende eeuw werden tal van handelaren rijk van de dure peper. Een bekend voorbeeld is de Amerikaanse handelaar Elihu Yale. Deze werd vanaf 1672 stinkend rijk door de peperhandel. Hij gebruikte zijn kapitaal onder meer voor de financiering van Yale University (opgericht in 1701) in New Haven, Connecticut.

Boek: De geschiedenis van Nederland in 100 voorwerpen

Bronnen ▼