In België, Nederland en Luxemburg bestaan minstens 309 plekken waar de Romeinse geschiedenis van genoemde landen nog tastbaar is. Wetenschapsjournalist Herman Clerinx stelde een fraaie reisgids samen, Romeinse sporen (Uitgeverij Athenaeum – Polak & Van Gennep), die het mogelijk maakt om deze plekken – met ruime achtergrondinformatie – te bezoeken.
Clerinx heeft zijn beschrijving van Romeinse vindplaatsen ingeweven in een helder en vlot geschreven historisch relaas. Naast reisgids vormt het boek daarmee ook een inleiding op de Romeinse geschiedenis in de Lage Landen. Het boek kan dus in de auto, maar ook in de luie schommelstoel voor de open haard gelezen worden.
Eerst lachen, daarna in slavernij
In 57 voor Christus kwam een Romeins leger onder leiding van Julius Caesar naar Gallië. Er gingen geruchten dat de Belgae, een stam in het noorden van Gallië, van plan waren om samen te zweren tegen Rome. Het leidde tot een oorlog waarbij Caesar naar eigen zeggen, nagaan kunnen we zijn getallen niet, 300.000 soldaten tegenover zich had staan. Caesar won de slag, waarop de diverse noord-Gallische stammen zich in hun gebied terugtrokken. Dit bood Caesar een uitgelezen kans om ze één voor één aan te pakken. Een van de stammen waren de Aduatuci, die zich terugtrokken in een versterkte nederzetting op een heuvel maar door Caesars troepen flink te grazen werden genomen:
“Om dat kamp te veroveren, liet Caesar een verrijdbare strijdtoren van hout bouwen. De Aduatuci lachten toen ze het ding zagen. Hoe zou Caesar zo’n kolos op hun verdedigingsmuur krijgen? Maar toen ze zagen dat de toren inderdaad in hun richting kon rollen, kregen ze het toch benauwd. Ze knoopten onderhandelingen aan en gaven zich over. Hun wapens wierpen ze massaal op de verdedigingswal. Caesar dacht dat hij het pleit gewonnen had. Maar de Aduatuci hielden een reeks wapens verborgen en probeerden ’s nachts alsnog de Romeinen te overrompelen. Zonder succes echter. De Romeinse wachters bemerkten bijtijds hun uitval en sloegen alarm. Na een korte strijd werden de Aduatuci onderworpen. De Romeinse wraak was hard. Al de overgebleven Aduatuci, drieënvijftigduizend mensen volgens Caesar, belandden op de slavenmarkt. Hun bezittingen werden geconfisqueerd.” (30)
In een kader bij bovenstaand verhaal staat een duidelijke beschrijving met adres van de heuvel bij Thuin in Henegouwen, waar de strijd geleverd werd. Op deze plek, die nog steeds goed te bezichtigen is, zijn fortresten gevonden die volgend de C14-methode omstreeks deze tijd zijn gebouwd, evenals een muur met daarop loden slingerkogels van de Romeinen.
Marskamp Ermelo
Een andere voorbeeld van een te bezoeken plek is een Romeinse marskamp op de Ermelose heide. Enkele wallen (en een beeld van een Romein) herinneren aan het feit dat Romeinen hier ooit hun kamp opsloegen.
Vermoedelijk is dit kamp rond 170 onder Marcus Aurelius (of onder zijn voorganger Antoninus Pius) gebruikt voor een raid tegen Germaanse stammen of voor een korte oefensessie. Het gebied ligt voorbij de limes, de noordgrens van het Romeinse Rijk, midden in een toenmalig Germaans gebied.
Het kamp bood enkele dagen onderdak aan ongeveer 6000 militairen. Vanaf de N302, de Flevoweg, is het marskamp goed bereikbaar. Mooier is echter de route vanaf de schaapskooi op de Ermelose heide, omdat wandelaars dan ook enkele prehistorische grafheuvels passeren.
Andere hotspots
Tot slot rest nog te vermelden dat Clerinx, getuige de lange boekenlijst achter in het boek, uitvoerig literatuuronderzoek heeft gedaan. Handig is ook dat hij een trefwoordenlijst, met trefwoorden én plaatsnamen, in het boek heeft opgenomen.
Boek: Romeinse sporen
Bekijk dit boek bij:
