Massagraf van Romeinse soldaten ontdekt onder sportveld in Wenen

In het Weense stadsdeel Simmering is een massagraf ontdekt met daarin de resten van zeker honderdvijftig mannen. Hoogstwaarschijnlijk gaat het om Romeinse soldaten. Het graf, dat dateert uit circa de eerste eeuw na Christus, werd eind 2024 aangetroffen bij graafwerkzaamheden onder een sportveld. De ontdekking werd deze week wereldkundig gemaakt.

Romeinse massagraven uit deze periode zijn volgens de onderzoekers uiterst zeldzaam. In de eerste eeuwen na Christus was crematie namelijk de standaardpraktijk in het Romeinse rijk, zeker in de provincies. Het feit dat op deze locatie kennelijk zoveel mannen tegelijkertijd zijn begraven, duidt er volgens hen waarschijnlijk op dat sprake was van een catastrofaal militair voorval.

Fitte mannen

De lichamen zijn haastig begraven, zonder rituele voorwerpen, en lagen door elkaar heen, soms op de buik of zij. De vindplaats beslaat ruim twintig vierkante meter en het lijkt erop dat de mannen in alle haast werden begraven. Bij alle tot nu toe onderzochte skeletten zijn zogeheten perimortale verwondingen vastgesteld, veroorzaakt door wapens zoals speren, dolken en ijzeren projectielen. In een geval werd een speerpunt aangetroffen die nog in het bekkenbot zat. Alle onderzochte personen waren mannen in goede gezondheid, die bij hun overlijden vermoedelijk tussen de twintig en dertig jaar oud waren.

Aanvankelijk werd gesuggereerd dat het ging om een graf voor slachtoffers van een epidemie, zoals de pest. Pas toen tussen de botten helmen, wapens en andere militaire objecten werden aangetroffen, werd duidelijk dat het om gesneuvelde soldaten ging. Naast de skeletten zijn onder meer fragmenten van een dolk met typische Romeinse versiering, delen van een helm, delen van een pantser (lorica squamata) en spijkers van Romeinse soldatenschoenen (caligae) gevonden. Op basis van deze vondsten en koolstofdatering is het graf gedateerd tussen 80 en 130 na Christus.

Volgens de onderzoekers gaat het om het grootste Romeinse massagraf dat ooit in Centraal-Europa is gevonden.

Keizer Domitianus

Historici leggen een verband met de veldtochten van keizer Domitianus, die tussen 86 en 96 na Christus strijd leverde tegen Germaanse stammen aan de noordgrens van het Romeinse rijk. Volgens schriftelijke bronnen ging een volledig Romeins legioen hierbij verloren. Kort daarna werd in het gebied het legerkamp Vindobona aangelegd, waaruit het huidige Wenen is ontstaan. De vondst in Simmering zou het eerste tastbare bewijs kunnen zijn van die strijd.

De archeologen verwachten dat vervolgonderzoek naar onder meer DNA en isotopen meer zal onthullen over de herkomst van de gesneuvelden. De hoop is dat de ontdekking ook meer inzicht biedt in de vroege geschiedenis van Wenen en de militaire aanwezigheid van Romeinen aan de Donaugrens.