Schijf van Phaistos – Een mysterieus archeologisch object

De mysterieuze schijf van Phaistos (of disc van Phaestus) dateert vermoedelijk uit ongeveer 1700 tot 1600 voor Christus en houdt wetenschappers al tijden bezig. Om de zoveel tijd verschijnen er berichten in de media over onderzoekers die meet veel tamtam beweren het schrift op de schijf gekraakt te hebben.

De schijf van gebakken klei werd in 1908 gevonden door de Italiaanse archeoloog Luigi Pernier. Hij deed zijn ontdekking op het Griekse eiland Kreta, in het Minoïsche paleis Phaistos. Veel van wat we menen te weten over de beroemde schijf is gebaseerd op aantekeningen die Pernier destijds maakte. Zo is het object bijvoorbeeld gedateerd op basis van gegevens die de archeoloog ter plekke noteerde, maar aangezien er geen enkele andere archeoloog aanwezig was toen Pernier zijn ontdekking deed, wordt de echtheid van het object weleens betwijfeld. Met behulp van thermoluminescentiedatering zou kunnen worden vastgesteld wanneer de schijf precies is vervaardigd. Dergelijk onderzoek is tot nu toe echter nog niet uitgevoerd.

Het beroemde archeologische object is tegenwoordig te bezichtigen in het Archeologisch Museum in Iraklion, de hoofdstad van Kreta.

45 tekens

De schijf van Phaistos heeft een diameter van 16 centimeter en is ongeveer 16-19 millimeter dik. Hij bevat in totaal 242 karakters die in groepjes van twee tot zeven symbolen op het bord zijn geplaatst. De tekst loopt in de richting van de klok via een spiraalvorm naar het midden. Er zijn 45 verschillende tekens op te vinden, die met reliëfstempels in de zachte klei lijken te zijn gedrukt.

Hoewel sommige tekens overeen lijken te komen met andere Kretenzische schriften, is de betekenis van veel andere symbolen nog altijd onduidelijk. Aangezien tot nu toe geen andere objecten zijn gevonden met dit schrift, lijkt het onwaarschijnlijk dat de schijf van Phaistos ontcijferd kan worden.

Of de schijf een doorlopende tekst bevat is ook niet helemaal zeker. Zo beweerde de archeoloog Peter Aleff in 2012 bijvoorbeeld dat de schijf in werkelijkheid mogelijk een overblijfsel is van een bordspel dat we kennen uit het Oude Egypte: senet. Dit spel vertoont enige gelijkenissen met ons klassieke bordspel ganzenbord.

Verder is weleens gesuggereerd dat het object oorspronkelijk niet afkomstig is van Kreta, maar ooit door een zeevaarder is meegebracht uit Klein-Azië.

Bronnen ▼