“I wanne be your underwear” – Bryan Adams, 18 till I die, 1996
Sexy lingerie
Ondergoed voor mannen spreekt weinig tot de verbeelding. We weten dat Romeinse mannen onderbroeken droegen, en in brieven van soldaten uit het Romeins fort Vindolanda bij de muur van Hadrianus (Engeland) is er ook sprake van. En daarmee is zowat alles gezegd over ondergoed voor heren. Het woord lingerie wordt echter vaak in één adem genoemd met het adjectief ‘sexy’ of ‘sensueel’, en hoeveel mannenbladen worden niet opgesmukt met dames in suggestieve lingerie of frivole zwemoutfit? Sexy is natuurlijk een subjectief woord, maar de functionele lingerie dateert pas van de negentiende eeuw.
‘een purperen borstband de gezwollen borsten van Hermione in bedwang hield’ (Epigrammen 96)
Ook Ovidius beveelt aan om een fascia te dragen die de hele boezem bedekt (Remedies tegen de liefde 337-338).
Borstketting
Het valt op dat prostituees bijna altijd met een borstband worden afgebeeld. Was het ontbloten van hun boezem, symbool van vrouwelijkheid maar ook moederschap, iets wat ze alleen voor zichzelf hielden? Was dit te intiem? Of hielden ze hun boezem verborgen om hun klanten nog meer te prikkelen? De Romeinen kenden ook een bijzonder borstjuweel waarvoor geen naam bekend is. Het is te zien op een aantal fresco’s in Pompeii, en in 1992 werd het daadwerkelijk gevonden in het dorpje Hoxne in Suffolk. Het juweel, dat onderdeel is van de zogeheten Hoxne Hoard, is een gekruiste borstketting van massief goud, versierd met kostbare stenen. Zonder enige twijfel zette het de erotische schoonheid van de vrouwelijke boezem extra in de kijker en kregen vrouwen door dit juweel een stralend voorkomen. Tot zo ver de bovenkant, over nu naar de onderkant. Bij ons weten is er geen enkele Romeinse auteur die schrijft over slipjes van vrouwen, behalve de onverbeterlijke Martialis, die de eerste beschrijving geeft van een zogenaamde wedgie:
“Telkens als je van je stoel opstaat – ik heb het al dikwijls gezien –
Lesbia, dan kruipt je arme onderbroek in je reet!
Wanneer je die er probeert uit te trekken,
met je rechterhand, of met je linkerhand,
dan sleur je eraan met tranen en zuchten.
Die onderbroek zit vast in de dubbele rotsblokken
van je achterste
en dringt binnen in die ontzaglijke rotspartij van je billen.
Wil je iets doen aan dat lelijke gebrek? Ik zal het je leren:
Lesbia, volgens mij moet je niet recht gaan staan en ook niet
zitten.”
– Martialis, Epigrammen XI, 109
Hoewel damesslipjes niet of nauwelijks beschreven worden – de benaming subligaculum wordt soms gebruikt, maar we twijfelen aan de Romeinse oorsprong van het woord –, zijn ze vaak te zien op afbeeldingen. De beroemdste zijn ongetwijfeld de broekjes van de zogenaamde ‘bikinimeisjes’ van het stadje Piazza Armerina op Sicilië. Ook hier kunnen we ons gelukkig prijzen met een archeologische vondst, want in 1953 werd in een Romeinse put in Londen een leren ‘bikinibroekje’ gevonden. Een bovenstukje werd helaas niet aangetroffen – kwade tongen zouden kunnen beweren dat de Romeinen van monokini’s hielden. Later werden nog vijf van dergelijke broekjes gevonden, allemaal met verstelbare veters aan de zijkant. Alsof dat nog niet genoeg is, zijn de broekjes versierd met mooie patronen en zitten er gaatjes in. Verluchting? Of waren ze bedoeld om er een gekleurde stof achter te stoppen? Sexy of niet? We laten het aan het oordeel van de lezer over.
Alles wijst erop dat de broekjes heel normale kledingstukken waren en geen enkele erotische functie hadden, hoewel wij tegenwoordig een ander idee hebben bij het zien van leren ondergoed. Misschien werden de Romeinse leren broekjes wel gedragen in het badhuis of waren ze uitermate geschikt voor sportieve activiteiten, zoals we ook bij de bikinimeisjes kunnen zien.
Menstruatie
Boek: Roma intima – Bert Gevaert
Ook interessant: Bijzondere bustes (Van buffers tot muggenbeten)
…of: Mary Phelps Jacob – Uitvindster van de beha
Bekijk dit boek bij:
