Dark
Light

Ivan Pavlov en de Pavlovreactie

Auteur:
1 minuut leestijd
De Pavlovreactie - Eén van Pavlovs honden (Pavlov Museum, 2005) - cc
De Pavlovreactie - Eén van Pavlovs honden (Pavlov Museum, 2005) - cc

Met een Pavlovreactie wordt een aangeleerde, onbewuste reactie bedoeld. We danken dit begrip aan de Russische fysioloog en Nobelprijswinnaar Ivan Pavlov (1849-1936) die een beroemd experiment met honden uitvoerde.

Ivan Pavlov
Ivan Pavlov
De Rus constateerde dat honden begonnen te kwijlen, zodra ze door hadden dat ze op korte termijn te eten kregen. Pavlov besloot de speekselproductie van de dieren te gebruiken in een nieuw gedragsexperiment. Telkens als hij zijn honden te eten gaf, liet hij kort hiervoor een belletje rinkelen. Onbewust begonnen de dieren het belletje hierdoor te associëren met eten. Uiteindelijk begonnen de honden zelfs te kwijlen als Pavlov alleen maar met het belletje rinkelde, zonder dat er eten in de buurt was. Deze onbewuste en aangeleerde reactie kwam bekend te staan als de Pavlovreactie.

De Russische fysioloog toonde hiermee voor het eerst wetenschappelijk aan dat reflexen bij mensen en dieren niet altijd aangeboren zijn, maar ook het gevolg kunnen zijn van aangeleerd gedrag. Bijzonder is dat Pavlov hiervoor alleen meetbare parameters gebruikte.

Reclame

Ook mensen laten geregeld Pavlovreacties zien. Met name in de reclamewereld wordt de vatbaarheid van onze hersenen voor dergelijke reacties, veelvuldig gebruikt. Als we in reclames bijvoorbeeld doorlopend blije mensen zien die een bepaald merk frisdrank drinken, bestaat de kans dat we dat merk in onze hersenen koppelen aan ons eigen geluksgevoel. Het bijzondere aan deze reacties is dat deze buiten je eigen ratio om tot stand komen.

Medisch bioloog Karlijn van Aerde schreef ooit in de Volkskrant:

“Het gaat om associaties die je hersenen zich op eigen houtje aanleren. Mensen en dieren, of liever hun hersenen, zijn extreem goed in het leggen van associaties, soms is één sessie al genoeg en eet je tien jaar geen mosselen meer. ‘Mosselen = ziek’, zo associëren de hersenen dan. Het leggen van deze associaties is zo’n belangrijke basisvoorwaarde om te overleven, dat zelfs wormen die maar 302 zenuwcellen hebben, kunnen associëren.”

Video over Pavlov en de Pavlovreactie:

×