Sikkeneurig – Term afkomstig uit het Frans

Het woord sikkeneurig, zikkeneurig of sikkeneureg is behoorlijk ingeburgerd in de Nederlandse taal, maar van oorsprong geen Nederlands woord. Het begrip is ontleend aan het Frans. Hoe zit dit precies?

Etymologisch gezien komt het woord minstens sinds 1784 in het Nederlands voor, zo is te lezen in de standaard etymologische handboeken waarin deze term wordt vermeld.

Betekenis en herkomst van ‘sikkeneurig’

Sikkeneurig, ook wel gespeld als zikkeneurig, betekent zoveel als een gemoedstoestand, die te omschrijven valt als humeurig, lusteloos, narrig, negatief, zeurderig, chagrijnig, vitterig of vitziek. Iemand die sikkeneurig is heeft zijn of haar dag niet en zit slecht in het vel.

Etymologie van het woord

Het woord heeft niks te maken me een samenstelling van ‘sik’ (ergens een sik van krijgen, of: de sik, pisang of haas zijn) ‘en -eurig’ als slotstuk van het woord humeurig. Sikkeneurig is namelijk ontleend aan het Middelfrans en op die manier in de Nederlandse taal belandt. Het begrip is een verbastering van het zelfstandig naamwoord chicaneur, een vitziek, mopperend en zeurend persoon, ofwel een zeurpiet, haarklover of chagrijn.

Overigens is er ook geen verband met het Amsterdamse woord ‘sikkig’, wat in het Amsterdams bargoens voor ‘dronken’ staat.

Lees veel meer over: historische uitdrukkingen, (spreek)woorden en scheldwoorden
Lezenswaardig is ook: De sigaar, pisang of de sjaak zijn
Boek: Groot Etymologisch Woordenboek

Bronnen ▼