Een verrekijker met kompas daterend uit de periode circa 1650-1750 is afgelopen week door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) overgedragen aan de Zeeuwse gedeputeerde van Cultuur Anita Pijpelink. In de jaren zestig van de vorige eeuw werd de kijker gevonden tijdens opgravingen van kasteel Haamstede op Schouwen-Duiveland.
Het betreft een samengesteld instrument of optisch compendium. Het instrument omvat namelijk niet alleen een verrekijker maar ook een kompas. De kijker kon tot een lengte van circa 45 centimeter worden uitgetrokken en bood een vergroting van circa 3,5. Oorspronkelijk had de kijker twee lenzen. E̩n van de lenzen is verloren gegaan. Een klein merkteken op de zonnewijzer Рeen open kroon Рwijst mogelijk op een productie ervan in Neurenberg. In uitvoering behoorde de kijker uit Haamstede tot het betere segment, maar voor wetenschappelijk onderzoek was ze niet echt geschikt. Het was eerder een gadget voor de meer gefortuneerde leek.
Volgens Erfgoed Zeeland is het lastig om de kijker te dateren en een plek te geven in relatie tot de Zeeuwse uitvinding van de telescoop in 1608. Een nauwkeuriger datering dan 1650-1750 is volgens onderzoekers niet mogelijk.
De verrekijker dook in 2018 op bij een oud-medewerker van de RCE. Recent werd besloten de kijker over te dragen aan provincie Zeeland. De daadwerkelijke overdracht vond vrijdag plaats, tijdens de Zeeuwse AmateurArcheologen Dag.
Ook interessant: Hans Lippershey en de allereerste telescoop
Overzicht van Boeken over de geschiedenis van Zeeland
