V&D – Geschiedenis van warenhuis Vroom & Dreesmann

In december 2015 ging het warenhuis V&D, de afkorting van het bedrijf Vroom & Dreesmann, officieel failliet. Hiermee kwam een einde aan de rijke geschiedenis van een warenhuis dat in veel Nederlandse steden en plaatsen vestigingen had. Een korte geschiedenis van V&D.

In de warenhuizen van de V&D was van alles te koop, zoals kleding, schoenen en sieraden. Maar ook brillen, speelgoed, boeken, cd’s, dvd’s, cosmetica, parfum, kantoorspullen en lekkernijen. Vanaf 1987 kreeg Vroom & Dreesmann ook eigen interne restaurants, onder de naam La Place. Na het faillissement van V&D nam winkelketen Jumbo in januari 2016 de La Place-restaurants over.

Ontstaan en beginjaren van de V&D (1887-1912)

De oprichters van V&D waren Willem Vroom (1850-1925) en Anton Dreesmann (1854-1934), die allebei eigen winkels in Amsterdam hadden en een katholieke geloofsachtergrond deelden. Op 1 mei 1887 richtten ze samen een winkelketen op waar producten tegen scherpe prijzen werden verkocht: Vroom & Dreesmann. De winkelketen liep als een trein en al snel volgden er filialen buiten Amsterdam. Het tweede filiaal kwam in Rotterdam (1892), waarna tal van steden volgden, waaronder Den Haag (1893), Nijmegen (1895), Haarlem, Arnhem (1896), Utrecht (1898), Leeuwarden (1902), Zwolle (1906), Maastricht (1907) en Venlo (1912).

In de beginfase was Vroom & Dreesmann een echte familiezaak. Mannelijke familieleden volgden interne opleidingen en kwamen dan ergens in Nederland aan het hoofd te staan van een V&D-vestiging.

Op 5 oktober 1912 vond een bijzondere gebeurtenis plaats, toen V&D aan de Kalverstraat in Amsterdam het eerste moderne warenhuis van Nederland opende. Het pand was ontworpen door de befaamde Nederlandse architect François Caron (1866-1945) en ook de eerste winkel in Nederland met een Stigler-lift en roltrappen. Het gebouw was voor die tijd zeer groot (1100 m2) en uiterst modern. Zo beschikte het over een eigen lichthal en een telefooncentrale.

Groei en bloei tot de jaren 1990

In de twintigste eeuw maakte Vroom & Dreesmann een sterke groei door, die tot eind jaren 1980 aanhield. In vrijwel elke grote stad was wel een pand van het warenhuis V&D te vinden. Relatief laat was de stad Groningen, dat pas in de jaren 1950 een eigen Vroom & Dreesmann kreeg. De simpele reden was dat in de stad een bevriende winkel van de V&D-eigenaren zat, die men niet in de weg wilde zitten.

Vanaf 1982 vielen de N.V.’s van V&D onder het concern Vendex International.

In 1991 zat V&D flink in de financiële problemen en kon het zijn betalingsverplichtingen niet meer voldoen. Het management vroeg het personeel loon in te leveren, maar dit ging uiteindelijk niet door. Deze situatie herhaalde zich begin 2015, toen de V&D de lonen met 5 procent wilde verlagen om het bedrijf te redden. De vakbonden FNV en CNV, en daarna de rechtbank, hielden dit toen tegen. Wel bleek in 1991 een paar honderd ontslagen van de in totaal 11.000 banen onvermijdelijk te zijn.

De opkomst van internet in de jaren 1990-2015 luidde de ondergang van V&D in. Pas in 2008 begon Vroom en Dreesmann een eigen webwinkel. Terwijl kledingconcern H&M bijvoorbeeld al sinds 1998 online actief was en bol.com in 2008 jaarlijks 200 miljoen euro omzette.

Vanaf 2003 en daarna verkocht V&D tal van panden om die vervolgens weer terug te huren. Ook ging het bedrijf zich specifieker op bepaalde doelgroepen richten en liet Jan des Bouvrie de vestigingen in Maastricht en Enschede restylen. Omzetstijgingen bleven echter uit. In de jaren 2013-2014 dreigde de ondergang zich echt aan. Het jaar 2013 sloot de V&D af met een verlies van 42 miljoen euro, het jaar erop met liefst 49 miljoen euro. De bankwereld was ook bezorgd en draaide de kredietkraan een stuk dichter.

Op 31 december 2015 was het gedaan met de eerste moderne warenhuisketen van Nederland, toen de rechtbank in Amsterdam het faillissement uitsprak. De lokale warenhuizen bleven nog open tot en met 14 februari 2016. Liefst 10.300 mensen, werkzaam bij de V&D en La Place, verloren hun baan.

Lees ook: De mooiste gebouwen van V&D
Meer bedrijfsgeschiedenissen

Bronnen ▼