Vissersring (anulus piscatoris) – De zegelring van de paus

Het is de meest gekuste ring ter wereld: de vissersring van de paus, ook wel bekend als de anulus piscatoris. De beroemde ring maakt onderdeel uit van de pontificalia, de bisschoppelijke insignes, en dankt zijn naam aan het feit dat er een afbeelding van de vissende Petrus op is te vinden.

Wanneer er een nieuwe paus is gekozen, krijgt deze tijdens zijn installatie (ongeveer een week na de pausverkiezing) door de kamerheer (camerlengo) de vissersring om zijn vinger geschoven. Tijdens deze plechtige mis krijgt de nieuwe pontifex ook het pallium om zijn schouders gelegd, een soort stola met zwarte kruisen die de verbondenheid van de bisschop van Rome met de andere bisschoppen uit moet beelden.

De beroemde vissersring werd voor het eerst genoemd in 1265, in een brief van paus Clemens IV. Vanaf de dertiende eeuw werd hij door de zittende paus gebruikt om persoonlijke documenten mee te verzegelen. Vanaf de vijftiende eeuw tot 1843 verzegelde de paus officiële documenten met de vissersring. Hierna werden documenten niet meer met ringen verzegeld, waardoor er ruimte ontstond voor andere uitbundige en grotere ontwerpen.

Vernietigd

Iedere paus heeft een eigen exemplaar met daarop ook zijn naam gegraveerd. Na de dood van een paus wordt de ring normaal gesproken publiekelijk met een zilveren hamertje vernietigd, om te voorkomen dat deze gebruikt kan worden om valse documenten mee te verzegelen. Tijdens zijn installatie in 2005 zei paus Benedictus XVI het volgende over de vissersring:

“Ook vandaag worden de kerk en de opvolgers van de apostelen geroepen om naar de diepe zee van de geschiedenis te gaan en de netten te laten zakken, om zoveel mogelijk mannen en vrouwen voor het evangelie te winnen.”

De ring van Benedictus XVI werd na zijn aftreden in 2013 overigens niet kapotgeslagen. Wel werd hij ingekrast zodat hij niet meer gebruikt kan worden om documenten mee te verzegelen. De huidige paus, Franciscus, heeft overigens een vergulde zilveren vissersring. Dat is bijzonder omdat zijn voorgangers allemaal een gouden exemplaar hadden. Paus Franciscus draagt de ring alleen tijdens hoogtijdagen. Al zeker sinds de Middeleeuwen is het voor gelovigen een teken van devotie om de vissersring te kussen. Zoals hieronder te zien is paus Franciscus daar niet altijd van gediend:

Ook interessant: In conclaaf – Een nieuwe paus kiezen
…en: De ring van Polykrates – Het verhaal volgens Herodotus
Boek: De uitvinding van de rooms-katholieke kerk

Bronnen ▼