Zoals ieder jaar op 1 april is in Den Briel de inname van de stad in 1572 door de watergeuzen feestelijk gevierd. Geen pretentieuze re-enactment, maar een gezellig en carnavalesk dorpsfeest dat een historisch moment herdenkt dat gezien het grote belang voor het verdere verloop van de Nederlandse geschiedenis, wel wat meer aandacht buiten het Brielse zou mogen krijgen. Met gevaar voor eigen leven was Historiek getuige van het strijdgewoel.
Nadat koningin Elisabeth I van Engeland hen haar land had uitgezet, blies een ongunstige wind op 1 april 1572 een kleine vloot van 25 schepen met circa 1200 watergeuzen onder bevel van Willem II van der Marck heer van Lumey (Lummen) naar de monding van de Maas. Daar spraken ze een lokale veerman, Jan Coppelstock (of Koppestok), die aangaf dat het Spaanse garnizoen van Den Briel, de eerste stad aan de Maas, grotendeels afwezig was. Op verzoek van de in Brielle geboren geuzenaanvoerder jonker Willem Bloys van Treslong roeide Coppelstock naar de stad om burgemeester Koekebakker en de vroedschap ertoe te bewegen de stad over te geven. Koekebakker was echter bevreesd voor plundering en Spaanse repercussies en weigerde.
Tegen 14.00 uur verzamelen de eerste geuzen zich voor de stadswallen van de stad. Daar worden uitdagingen heen en weer geslingerd tussen de enigszins ongewassen en opgewonden opstandelingen en een klein clubje keurige, maar ietwat angstige Spaanse troepen. Ondertussen probeert Koekebakker tijd te rekken, totdat uit het verderop aan de Maas gelegen Vlaardingen Spaanse versterkingen aankomen.
Als duidelijk wordt dat de bestuurlijke elite van Den Briel de poorten niet gaat openen voor Lumey en Bloys van Treslong, wordt besloten de stad met geweld in te nemen. De geuzen hebben echter niet genoeg mannen en voorraden voor een langdurige belegering, waarop ze onder leiding van kapitein Cornelis Roobol de Noorderpoort (nu de Langepoort) bestormen en rammeien.
De geuzen dringen de stad binnen en claimen de vesting voor de prins van Oranje, waarmee Den Briel de eerste vrije stad van Holland wordt.
Ieder jaar op 1 april voert de bevolking van Den Briel het spel ‘Om de sleutel van de stad op’. Zie ook www.1aprilvereniging.nl
Lees ook: 1 april, grappendag
Boek: Waar is de Tachtigjarige Oorlog gebleven?
