Politiek leider van Tsjechoslowakije. Alexander Dubcek speelde een belangrijke rol tijdens de Praagse Lente.
Als de communisten in 1948 de verkiezingen winnen in Tsjechoslowakije maakt Alexander Dubcek snel carrière. Hij wordt in 1949 secretaris van de partij in de plaats Trencín en is van 1951 tot 1954 parlementslid. Daarna vertrekt hij weerk naar de Sovjet-Unie. In Moskou studeert hij aan de Politieke Hogeschool.
In 1958 keert Dubcek opnieuw terug in Tsjechoslowakije waar hij dan zowel lid wordt van het Centraal Comité van de Communistische Partij van Slowakije als het Centraal Comité van de Communistische Partij van Tsjecho-Slowakije (KSC). Vanaf 1963 is hij lid van het presidium van de KSC en in 1968 wordt hij eerste secretaris. In de praktijk is hij dan de politiek leider van Tsjechoslowakije.
Praagse Lente
Alexander Dubcek vaart een liberale koers. Hij wil de politiek in Tsjechoslowakije een liberaler gezicht geven, maar Moskou tegelijk trouw blijven. Dubcek probeert socialisme en democratie te combineren in een nieuw beleid. De periode waarin dit nieuwe liberale beleid uitgevoerd wordt is bekend geworden onder de naam Praagse Lente. De president wil de censuur afschaffen en andere politieke partijen dezelde positie en rechten geven als de communistische partij. Doordat de inwoners van Tsjechoslowakije zich niet langer meer gebonden voelen aan de censuur waarin ze jaren geleefd hebben wordt er opeens openlijk kritiek geleverd op het beleid van de Sovjet-Unie.
De Sovjet-Unie is verre van blij met de ontwikkelingen in Tsjechoslowakije en roept Alexander Dubcek op 4 mei 1986 ter verantwoording. De vergadering loopt op niks uit. Vier dagen later heeft Dubcek een geheime vergaderingen met andere leden van het Warschaupact waarin hij hen ervan probeert te overtuigen dat de ontwikkelingen in Tsjechoslowakije geen gevaar zijn voor de Sovjet-Unie. Hij slaagt er niet in hen te overtuigen.
Invasie
De Sovjet-Unie vreest dat de ontwikkelingen in Tsjechoslowakije ook in andere lidstaten van het Warschaupact zullen plaatsvinden en besluit in te grijpen. In de nacht van 20 op 21 augustus 1968 rollen
Russische tanks Praag in. Ook Polen, Hongarije en Bulgarije leveren troepen. De militaire actie krijgt de codenaam ‘Operatie Donau’.
Partijleider en premier Alexander Dubcek wordt gearresteerd en later gedwongen af te treden. In 1970 wordt hij uit de communistische partij gezet. Gedurende de jaren zeventig en tachtig werkt hij als bosarbeider in het huidige Slowakije.
In 1989 keert hij terug in het politieke leven. Hij ondersteunt dan het Burgerforum van Vaclav Havel, een politieke beweging die als doel heeft het communistisch bewind vreedzaam omver te werpen. Op 24 november houdt hij, samen met kardinaal Frantisek Tomasek en Vaclav Havel, redevoeringen op het balkon van de Socialistische Partijkrant ‘Svobodné Slovo’. De revolutie die volgt en zorgt voor de omverwerping van het communistisch regime wordt bekend onder de naam Fluwelen Revolutie omdat er geen bloed vloeit.
Alexander Dubcek overlijdt op 7 november 1992 aan verwondingen die hij tijdens een auto-ongeluk
heeft opgedaan. Hij ligt begraven op een begraafplaats in Bratislava, Slowakije.
Lees ook: Vaclav Havel (1936-….)
…of: Brezjnev-doctrine (1968) – Politieke doctrine
