De Heuvel der Kruisen in Litouwen

Bij de stad Siauliai in Litouwen bevindt zich een bijzonder monument. Op een kleine heuvel hebben bedevaartgangers in een periode van ongeveer tweehonderd jaar duizenden kruisen geplaatst, waardoor een spectaculair beeld is ontstaan.

In de Middeleeuwen stond er een houten kasteel op de bewuste heuvel, ongeveer twaalf kilometer ten noorden van de huidige stad Siauliai. Dit kasteel werd halverwege de veertiende eeuw vernietigd door leden van de Lijflandse Orde. Volgens sommige berichten zouden Litouwers vanaf medio negentiende eeuw kruisen op de historische heuvel zijn gaan plaatsen, omdat ze meenden met een heilige plek van doen te hebben.

Andere verhalen melden dat de eerste kruisen al rond 1831 werden geplaatst. Kort hiervoor namen Litouwers deel aan een opstand tegen de Russische tsaar Alexander I. Deze onderdrukte de Litouwers, onder meer door de godsdienstvrijheid in te perken. Tijdens de revolte – die aanvankelijk begon in Polen maar zich al snel verspreidde naar Wit-Rusland, Oekraïne én Litouwen – zou de heuvel door de strijdende Litouwse boeren zijn gebruikt. Tsaar Alexander sloeg de opstand hardhandig neer. Dat betekende niet dat de Litouwers de geschiedenis vergaten. Volgens de overlevering plaatsten familieleden van boeren die in de strijd waren gesneuveld al snel na de opstand de eerste kruisen op de heuvel. Ze werden verwijderd, maar kort daarop plaatste men in het geheim nieuwe exemplaren. Dit ging zo heel lang door. Steeds groeide het aantal kruisen op de berg, waarna de autoriteiten ze weer verwijderden en het proces weer van voor af aan begon.

In de Sovjet-tijd, toen religie verboden was, kregen boeren uit omliggende kolchozen zelfs opdracht de kruisen te vernietigen en de heuvel plat te walsen. Ook dit kon de Litouwers niet stoppen. ’s Nachts werden er vaak weer nieuwe kruisen geplaatst waardoor uiteindelijk weer een nieuwe heuvel ontstond. Nog verschillende keren werd de heuvel hierna met de grond gelijk gemaakt. Pas onder het bewind van Michail Gorbatsjov werd de strijd definitief gestaakt. Geplaatste kruisen bleven vanaf dat moment staan. Er stonden dat jaar naar schatting al zo’n 50.000 kruisen. Hoeveel dat er nu zijn is niet duidelijk, maar dat het er veel meer zijn staat wel vast.

Paus

De Heuvel der Kruisen werd wereldwijd bekend in 1993 door een bezoek van paus Johannes Paulus II. In een kapel tegenover de heuvel leidde de kerkvader toen een mis, ten overstaan van ongeveer honderdduizend pelgrims.

Naast kruisen zijn op de heuvel ook beelden van de maagd Maria, gebedskettingen en duizenden kleine heiligenbeelden te vinden. Het versieren van kruisen is een door Unesco erkende Litouwse traditie.

Bronnen ▼