De wereld van de Byzantijnse keizerin

Het Byzantijnse Rijk, oftewel Byzantium, spreekt voor velen tot de verbeelding en heeft al menigeen ter inspiratie gediend. Neem George R.R. Martins immens populaire serie ‘Game of Thrones’, waarin de Byzantijnse elementen overal zijn terug te vinden.

Hoewel de periodisering van het Byzantijnse Rijk niet eenduidig is, wordt deze over het algemeen gesteld op 330 tot 1453 na Christus. Byzantium presenteerde zichzelf als de opvolger van het alom bekende Romeinse Rijk. De inwoners zagen zichzelf daarom dan ook als ‘Romanoi’, oftewel Romeinen. De traditie van de ‘caesar’ werd ook in dit imperium voortgezet. De Romeinse keizer heerste voortaan niet meer vanuit Rome, maar vanuit de nieuwe hoofdstad Constantinopel, het huidige Istanbul. Naast deze mannelijke nieuwe Romeinse keizers, zaten vaak onbekende keizerinnen op de troon. Byzantinoloog, vertaler en classicus Hein van Dolen, heeft van verscheidende vorstinnen een boeiend portret geschetst in zijn boek ‘Passie, intriges en politiek. Spraakmakende keizerinnen in Byzantium’.

Wellicht anders dan men zou verwachten, waren de keizerinnen niet opgesloten in hun vrouwenverblijf. De keizerinnen hadden belangrijke openbare en ceremoniële functies te vervullen. Een keizerin werd ook geacht grootmoedig en bescheiden te zijn en over zelfbeheersing en mededogen te beschikken. Het laatste essentiële element was fysieke schoonheid.

Dit blijkt uit het feit dat er bepaalde schoonheidswedstrijden gehouden werden waar men de kans kreeg om verkozen te worden als nieuwe keizerin en daarmee lid te worden van het keizerlijk huis. Dit betekende tegelijkertijd dat hierdoor ieder meisje, ongeacht afkomst, kon deelnemen aan deze wedstrijd. Het werd daarom ook wel de zogenoemde bruidsshow genoemd. De kandidaten kwamen uit heel het rijk. De keizerin-moeder (in sommige gevallen zuster) had gezanten gestuurd om overal de mooiste meisjes op te duikelen. Dit zorgde ervoor dat er keizerinnen van allerhande aard op de troon hebben gezeten.

Toegankelijk

Hein van Dolen bespreekt 11 van de 99 keizerinnen die op de troon hebben gezeten in de elf eeuwen van het Byzantijnse Rijk. Iedere keizerin wordt op boeiende wijze in een apart hoofdstuk besproken. Daarbij krijgt de lezer niet alleen een bijzonder leuke biografie te lezen, maar doet tegelijkertijd kennis op over het reilen en zeilen van de Byzantijnse wereld. Hierdoor is het boek tegelijkertijd een soort inleiding op de Byzantijnse geschiedenis geworden. De laagdrempeligheid werkt hier zeker aan mee, waardoor het boek uiterst geschikt is voor een groot publiek.

Verder zal ik geen zoetsappige details verklappen over het leven van de beschreven vorstinnen. Daarvoor zal toch echt het boek zelf moeten worden aangeschaft. Gelukkig is het boek dat ook meer dan waard.

~ Charlotte Geers

Boek: Passie, intriges en politiek. Spraakmakende keizerinnen in Byzantium

Bekijk dit boek bij: