Victoria & Abdul

In 1887 begon een bijzondere relatie tussen de Engelse koningin Victoria, die ook ‘keizerin van India’ was, en de Indiase bediende Abdul Karim. Abdul was Victoria’s leraar, secretaris en vertrouweling. In het mooie boek Victoria & Abdul (Nieuw Amsterdam, 2017) gaat schrijfster en journaliste Shrabani Basu diepgravend in op de hechte vriendschap tussen de Engelse koningin en haar Indiaase onderdaan.

Basu kwam na een eerste editie van haar boek in het bezit van extra, specifiek materiaal over Abdul Karims leven aan het Engelse hof. Naast fotomateriaal betrof het een cruciaal boek over Karims Engelse jaren, die Abdul Karim – vanwege het perfecte Engels – vermoedelijk niet zelf geschreven maar gedicteerd heeft aan een native speaker. Aan de hand van dit boek heeft Basu de oorspronkelijke editie van Victoria & Abdul geactualiseerd. Ze schrijft:

Ruim honderd jaar nadat Karims kroniek werd geschreven en vervolgens verdween, was het een voorrecht om aan de hand hiervan deze uitgave bij te werken. (14)

Victoria’s Munshi (leraar)

De aanleiding van de komst van Abdul Karim naar Engeland was het gouden jubileum van Victoria op 20 juni 1887. Karim was in Engeland aangekomen vanuit Agra, de stad van de Taj Mahal, het grootste liefdesmonument ter wereld. Aan het Engelse hof klom hij snel op:

Eerst had hij de koningin aan tafel bediend maar al snel was hij opgeklommen. Binnen enkele maanden bereidde hij curry’s voor de koningin en kort daarna werd hij haar leraar, haar Munshi. Terwijl zijn collega uit India, Mohammed Buksh, bediende bleef, bracht Karim het uiteindelijk tot de hoog onderscheiden Indiase secretaris van de koningin. (23)

Abdul Karim was jarenlang de meest innige vertrouweling van de eenzame koningin Victoria. Karim vulde hiermee de lege plek op die Victoria’s eerdere bediende, de Schotse lakei John Brown, had achtergelaten, toen die vier jaar ervoor overleed. Brown was impopulair in de hofhouding, maar Karim zelfs nóg impopulairder. Mensen om Victoria heen vertrouwden de Indiase leraar niet – meenden dat hij wilde infiltreren om India onafhankelijk te krijgen -, maar Victoria bleef Abdul Karim altijd steunen.

Basu beschrijft gedetailleerd en met vlotte pen de eerste ontmoeting tussen Victoria en Abdul Karim en staat ook stil bij de samenstelling, hiërarchie en vooroordelen binnen de Engelse hofhouding, het leven aan het hof en alles wat daarbij hoorde en natuurlijk de nauwe contacten tussen de Engelse vorstin en haar leraar-bediende Karim. Victoria was idolaat van haar leraar Karim, van wie ze veel leerde over de Indiase taal en het land. Speciaal voor hem en ander Indiaas personeel liet ze in het Osborne House – de voormalige koninklijke residentie in East Cowes, Wight – een speciaal Indiaas vertrek bouwen: de Durbar Room.

Via Karim bleef Victoria op de hoogte van de actuele ontwikkelingen in India, ook op godsdienstig gebied. Abdul Karim was zelf moslim en de informatie die Victoria via hem doorkreeg was gekleurd:

“Karim toonde zich vaak bezorgd dat de moslims in India gemarginaliseerd zouden worden omdat ze een minderheid vormden. Omdat ze het nieuws over religieuze onlusten altijd van Karim hoorde, raakte ze er steeds meer van overtuigd dat die vooral door de hindoes werden aangesticht.” (167)

Hierop schreef Victoria dan standaard de onderkoning in India dat ze verontrust was over de religieuze onlusten in dat land, met de melding dat er actie ondernomen moest worden, zoals de verschuiving van de feestdagen van hindoes naar andere data dan waarop islamitische feesten geagendeerd stonden.

Overlijden Victoria

In januari 1901 overleed koningin Victoria. Na haar dood bleek hoezeer de hofhouding een afkeer had van Victoria’s ‘Indiase hobby’s’. Kort na haar dood ging de hele Indiase bediening terug naar het land van herkomst. Over de antipathie van het Engelse hof jegens de Indiase Abdul Kamil en andere Indiase bedienden lezen we:

“Leden van de hofhouding noemden de Munshi van de koningin ‘onaangenaam en weerzinwekkend’. Zelfs Henry Ponsonby [de privésecretaris van de koningin] gebruikte voor hem en zijn familie de term ‘Zwarte Brigade’. zodat de koningin zich gedwongen zag te bepalen dat het woord ‘zwart’ niet gebezigd mocht worden met betrekking tot de Munshi en de andere Indiërs.” (282)

Boek: Victoria & Abdul – Shrabani Basu
Ook interessant: Koningin Victoria (1819-1901) – Een intieme biografie

Bekijk dit boek bij: