Eerherstel en excuus voor schrijver en verzetsman Anton de Kom

Tijdens een bijeenkomst op het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft het kabinet excuses aangeboden aan kinderen en andere familieleden van auteur en verzetsman Anton de Kom. Ook is bekendgemaakt dat de Vrije Universiteit in Amsterdam een leerstoel krijgt die de naam van de verzetsman draagt. Deze moet het eerherstel “concreet en zichtbaar maken voor een breder publiek.”

Anton de Kom werd in 1898 geboren in Paramaribo (Suriname) en vertrok na een opleiding tot boekhouder voor werk naar Haïti om in 1921 in Nederland vrijwillig te kiezen voor de militaire dienst. In Nederland werd hij verliefd, op Petronella Borsboom met wie hij in 1926 trouwde. De twee kregen drie zoons en een dochter. Op zijn politieke zoektocht kwam De Kom in contact met tal van linkse politieke organisaties waaronder die van Indische studenten die onafhankelijkheid nastreven. Begin jaren dertig keerde hij terug naar Suriname, waar hij zich wilde inzetten voor de arbeidersbeweging. Het Nederlandse koloniale bestuur beschouwde hem als staatsgevaarlijk en sloot hem zonder vorm van proces drie maanden op. Hierna werd De Kom met zijn gezin naar Nederland verbannen.

Terug in Nederland publiceerde Anton de Kom zijn bekende boek Wij slaven van Suriname (1934), een felle en literaire aanklacht tegen racisme, uitbuiting en koloniale overheersing.

Toen de nazi’s Nederland bezetten, ging De Kom in het verzet. Hij schreef onder meer voor de Haagse illegale krant De Vonk. De bezetter arresteert hem in augustus 1944. Hij kwam uiteindelijk terecht in concentratiekamp Sandbostel Neuengamme, waar hij op 24 april 1945 overleed.

Eer en erkenning

Twee jaar geleden maakte het kabinet na een voorstel uit de Tweede Kamer al bekend Anton de Kom te gaan eren met “een ruiterlijk gebaar”. Bij monde van minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) heeft het kabinet vandaag dan officieel excuses aangeboden aan nabestaanden van De Kom…

“…voor het leed dat hij en zijn gezin hebben ondervonden door toedoen van de toenmalige Nederlandse autoriteiten”.

De minister omschrijft de antikoloniale schrijver als “een man die streed voor rechtvaardigheid, gelijkheid en menswaardigheid”. Hoekstra:

“De daden van Anton de Kom en zijn belangrijke bijdrage aan de Nederlandse en Surinaamse geschiedenis verdienen eer en erkenning.”

De familie heeft in een verklaring laten weten “ontroerd en verheugd” te zijn over de rehabilitatie.

“Dit eerherstel erkent de moed, de visie en de onvermoeibare inzet van een man die zich zijn hele leven heeft ingezet voor vrijheid en gelijkheid tegen de tijdgeest in.”

Boek: Wij slaven van Suriname