Winnaar olympische marathon van Amsterdam kwam tragisch aan zijn einde

Het drama El Ouafi

Wie had de beurskrach van 24 oktober 1929 kunnen voorspellen? De beruchte Zwarte Donderdag op Wall Street en de rampzalige gevolgen daarvan voor de wereldeconomie? En wie kon de toekomst van de partij van Adolf Hitler voorspellen die bij de Duitse verkiezingen in dat jaar nauwelijks 2,6% van de stemmen behaalde? De negende Olympische Spelen vonden in 1928 nog plaats in een zorgeloos jaar met het Amsterdamse Olympisch Stadion als middelpunt.

Amsterdam verenigde toen de internationale sportwereld in rust en harmonie, de sfeer was de mondialisering gunstig gestemd. Kampioenen uit 26 landen, waaronder voor het eerst Aziatische, werden beloond met gouden medailles en er deden atleten mee uit 46 verschillende landen, een record dat maar liefst veertig jaar stand zou houden. Voor het eerst deden er ook vrouwen mee aan atletiek en turnen, het aantal deelnemende vrouwen bleef echter beduidend lager dan het aantal mannen (277 om 2606).

Een Frans-Algerijnse winnaar

Voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité (IOC), de ernstig zieke Pierre de Coubertin, kon de eerste olympische vlam in de geschiedenis van de Spelen niet zien branden op de Marathontoren en stuurde de deelnemers een officiële afscheidsboodschap.

Op de Spelen in Amsterdam viel ook eindelijk weer eens een Frans succes te vieren en wel vanwege de overwinning op de marathon door Ahmed Boughéra El Ouafi die later triest aan zijn einde zou komen, gedood door kogels. Die zege was hard nodig om het Franse moreel weer wat op te krikken. El Ouafi was een in Sétif geboren Algerijn toen Algerije nog in Frans bezit was. Het zag er overigens lang naar uit dat hij de marathon niet zou winnen omdat Japanners en Finnen met een ruime voorsprong van 2.30 minuut aan kop liepen en die tijd werd na 25 kilometer langs de Amstel zelfs nog uitgebreid.

Toch kreeg El Ouafi het voor elkaar om de kopgroep, die langzaam uiteen begon te vallen, in te halen. Na twee uur slaagde hij hier in. El Ouafi liep van zijn tegenstanders weg, maar had nog niet gewonnen want de Chileen Plaza kwam geweldig opzetten en naderde tot op 40 meter. Echter, 1500 meter voor de finish was Plaza aan het eind van zijn latijn en kwam El Ouafi met de schrik vrij. Grote vreugde brak los onder de Fransen toen hij als winnaar op de sintelbaan van het Olympisch Stadion verscheen met een eindtijd van 2.32.27 uur. Van zijn coach kreeg hij tien gulden voor zijn overwinning en sprak daarbij de gevleugelde woorden:

Ga nu Amsterdam maar onveilig maken.

El Ouafi vertrok na de Spelen naar Amerika om daar tussen 1928 en 1930 voor geld in circussen tegen mensen en dieren te lopen. Toen hij terugkwam in Frankrijk mocht hij daar niet meer lopen omdat hij geen amateur meer was. Hij kocht van zijn verdiende geld in Amerika een café in Parijs, maar werd opgelicht, raakte al zijn geld kwijt en leefde verder als clochard en alcoholist onder de Parijse bruggen aan de Seine.

Vermoord

De sporter raakte in de vergetelheid totdat een andere Algerijn, Alain Mimoun, tijdens de Spelen in Melbourne in 1956 ook de marathon won. Journalisten gingen op zoek naar El Ouafi en vonden hem uiteindelijk als arme sloeber. Op 18 oktober 1959, drie dagen na zijn eenenzestigste verjaardag, werd El Ouafi vermoord, waarschijnlijk door leden van het Algerijnse Bevrijdingsleger Front de Libération Nationale, nadat hij zou hebben geweigerd hen te ondersteunen. Een waar levensdrama van een groot olympische atleet kwam hiermee voorgoed ten einde.