Kano van Pesse, het oudst bekende vaartuig ter wereld

Bij het dorp Pesse, iets ten noorden van Hoogeveen, werd in 1955 een drie meter lange boomstamkano gevonden. Onderzoek wees uit dat de kano ergens tussen 8040 en 7510 jaar voor Christus moet zijn gemaakt. De zogenoemde Kano van Pesse is daarmee het oudst bekende vaartuig ter wereld.

Dat dit bijzondere archeologische object nog voor mensen is te bewonderen is een klein wonder. De kano kwam in 1955 aan de oppervlakte naar aanleiding van graafwerkzaamheden voor de provinciale weg van Beilen naar Hoogeveen. Dat het hier om een zeer bijzonder object ging, was de graafmedewerkers echter niet duidelijk. Het drie meter lange stuk hout werd daarom op een kiepkar geladen om afgevoerd te worden en met resten afgegraven veen in een grote kuil te worden gestort. De kano belandde echter nooit in die kuil. Onderweg rolde het stuk hout van de kiepwagen, om vervolgens enkele dagen in de berm te liggen.

Dankzij een boer uit de omgeving, Hendrik Wanders, werd het stuk hout alsnog op waarde geschat. De landbouwer vermoedde dat het om een waardevol object ging en nam hem mee naar zijn erf. Nadat enige tijd later archeologische diensten gealarmeerd waren, werd duidelijk dat de boer een duizenden jaren oude boomstamkano op zijn erf had liggen.

De boomstamkano werd hierna gevriesdroogd. Tegenwoordig is het een van de topstukken van het Drents Museum.

Vervaardiging van de Kano van Pesse

Lang is gedacht dat de Kano van Pesse duizenden jaren geleden werd uitgehold met behulp van vuur, onder meer omdat in en rond de kano resten van verkoold hout werden aangetroffen. Tegenwoordig achten archeologen het aannemelijker dat de kano met behulp van kleine bijltjes is uitgehakt. Begin deze eeuw is een replica gemaakt, omdat men het maakproces wilde onderzoeken maar ook omdat men benieuwd was of de kano inderdaad kon varen. Dit bleek het geval. De replica ligt tegenwoordig in het museum van Hoogeveen, gevestigd in de bibliotheek.

De Kano van Pesse heeft een doorsnede van bijna 45 centimeter en is circa 31 centimeter hoog. Het hout van de boot is van een grove den (Pinus silvestris). Mogelijk is het vaartuig vroeger gebruikt bij het vissen. Aan de voorzijde is de boot over een grotere afstand massief dan aan de achterzijde. Hierdoor is een soort voorplecht ontstaan.

Boek: Geschiedenis van Drenthe – een archeologisch perspectief

Bronnen ▼