Nico Broekhuysen – Bedenker van het korfbal

De Amsterdamse onderwijzer Nico Broekhuysen bedacht in 1902 een nieuw spel: korfbal. Een jaar hierna richtte hij met enkele anderen de Nederlandsche Korfbal Bond op. Een mondiaal succes is korfbal nooit geworden, maar in Nederland is de sport met meer dan 100.000 beoefenaars nog altijd razend populair.

Korfbal is een echte Nederlandse sport, maar in zeker zin werd het spel in Zweden geboren. Begin twintigste eeuw stuurde de Amsterdamse Bond voor Lichamelijke Opvoeding (ABLO) namelijk een aantal leraren naar dit Scandinavische land, om te kijken hoe men daar sportonderwijs aan jongeren gaf. In Nederland was dit namelijk een betrekkelijk nieuw fenomeen.

In Zweden maakte Nico Broekhuysen kennis met ringboll (of handboll). Dit spel werd gespeeld door twee teams die ieder, over drie speelvlakken, moesten proberen een bal door een ring te gooien die aan een drie meter hoge paal hing. Bijzonder voor die tijd was dat er gemengd werd gespeeld. Jongens en meisjes speelden dus gelijktijdig.

Korf in plaats van ring

Na terugkeer in Nederland besloot Broekhuysen een zelfde soort spel op te zetten in Nederland. In plaats van een ring, bond hij echter rieten korven aan de palen. Dit zodat vanaf een afstandje beter te zien was of er gescoord was. De logische naam voor deze geleende sport werd: korfbal.

De nieuwe sport sloeg aan. Niet alleen bij leerlingen, maar ook bij onderwijzers. Broekhuysen probeerde de sport ook elders in het land aan de man en vrouw te krijg. Hij reisde het land door en introduceerde de sport onder meer in Groningen, Utrecht en Rotterdam. Toen er vijf verenigingen waren opgericht, vond de Amsterdamse onderwijzer dat het tijd was voor een eigen bond. Deze Nederlandsche Korfbal Bond zag het licht in 1903. Broekhuysen werd de eerste voorzitter. Vijfendertig jaar later kreeg de sportbond het predicaat ‘koninklijk’. Tegenwoordig hebben we het daarom over de Koninklijke Nederlandse Korfbal Bond.

Niet iedereen was in de begintijd blij met de sport. In het verzuilde Nederland vonden sommige conservatieven het bijvoorbeeld gruwelijk dat mannen en vrouwen tegelijk speelden. Anderen vonden het vervelend dat ook ouderen de sport beoefenden. Een sportredacteur schreef daarover bijvoorbeeld eens:

“Ouderen te zien korfballen, maakt op ons denzelfden indruk als een man met een baard in een bokkenwagen.”

Olympische Spelen

Net als het ringboll werd korfbal aanvankelijk over drie velden gespeeld: twee aanvalsvakken en één middenvak. Elk team had daarom bij wedstrijden twaalf personen in het veld staan, vier per vak. In 1991 verdween het middenvak. Sinds die tijd speelt men dus acht tegen acht.

Aangezien de sport mondiaal nooit een echt groot succes is geworden, heeft korfbal nooit een reële kans gehad op de Olympische status. Tijdens de Olympische Spelen van 1920 in Antwerpen was korfbal wel een demonstratiesport.

Sinds 1998 worden er om de vier jaar Europese kampioenschappen korfbal gehouden. Nederland won tot nu toe alle edities. Tweede wordt meestal België. In 2002 pakte Tsjechië het zilver en moesten de Belgen genoegen nemen met brons. Bij de wereldkampioenschappen die sinds 1978 worden gehouden is Nederland ook zeer dominant. Slechts één keer pakten de Nederlanders de wereldtitel niet, dat was in 1991. Toen won België.

Video: 50 jaar korfbal

Bronnen ▼