Kurt Student – Hitlers parachutistengeneraal

Vliegtuigcrashes, luchtgevechten, een kogel in zijn hoofd: Kurt Student overleefde het allemaal. Deze Duitse generaal, en voormalige vlieger uit de Eerste Wereldoorlog, is onlosmakelijk verbonden met de Nederlandse oorlogsgeschiedenis. Niet alleen vanwege zijn rol bij het verwoestende bombardement van Rotterdam in de meidagen van 1940, maar ook vanwege zijn optreden als commandant bij de bestrijding van operatie Market Garden in september 1944.

Toen op 17 september 1944 Market Garden een feit werd, zat Student achter zijn bureau in Vught. Hier hadden zich bergen papierwerk opgehoopt. De bureaucratische rompslomp ging altijd maar weer door. De ramen stonden wijd open en het geronk in de lucht werd steeds luider. Student was getuige van de overvliegende geallieerde luchtarmada. Hij zag de toestellen met eigen ogen en hij hoorde ook de bombardementen, vliegtuigbeschietingen en het vurende Duitse luchtafweergeschut. Overvliegende toestellen werden door een gemêleerd Duits gezelschap met vuurwapens bestookt. Chauffeurs, koks, koeriers: iedereen deed mee aan de beschietingen. Deze scene is verfilmd in A Bridge too Far.

In de avond van 17 september 1944 zag Student een groot aantal geallieerde parachutes neerdalen. Hij dacht dat een compagnie geallieerde parachutisten het op zijn Vughtse hoofdkwartier had gemunt. Of beter gezegd: dat de vijandelijke aanval om hem draaide. Niets was minder waar. Er dwarrelden op de verkeerde plaats gedropte parachutes met voorraadcontainers naar beneden. Conserven, koffie, sigaretten en chocolade van de geallieerden werden naar Students hoofdkwartier gebracht.

Tijdens operatie Market Garden was Student commandant van het eerste Duitse parachutistenleger. Hoewel er over parachutisten werd gesproken, waren de troepen in de praktijk aan de grond gebonden, mede omdat de Luftwaffe aan het infuus lag. Student bestreed als commandant op Brabantse bodem de geallieerde opmars richting Nijmegen en hij was betrokken bij het verwoestende bombardement van Eindhoven op 19 september 1944.

Luis in pels

Ook in de periode na Market Garden duikt Students naam op in Brabant. Hij speelde in december 1944 en januari 1945 een belangrijke rol bij de strijd om Kapelsche Veer in de gemeente Waalwijk, als commandant van legergroep H. Student wilde in dit kleine bruggenhoofd onervaren Duitse parachutisten gevechtservaring laten opdoen. Kapelsche Veer was wekenlang een luis in de geallieerde pels.

Het leidde tot een bloedige strijd, met honderden doden en gewonden tot gevolg. Duitse manschappen kregen geen warm eten en drinken. De meestal ijskoude proviand leidde tot maag- en darmklachten. Bunkers in het kleine bruggenhoofd Kapelsche Veer waren, enkele uitzonderingen daargelaten, zeer armoedig en sommige koud en vochtig. Veel parachutisten hadden last van wintervoeten, als gevolg van voortdurende blootstelling aan kou en vocht. Het kleine bruggenhoofd in Brabant werd pas opgegeven nadat Student door Hitler en Göring van zijn commando werd ontheven. Blaskowitz volgde Student op. Deze generaal is bekend geworden vanwege zijn rol bij de capitulatie-onderhandelingen in Wageningen in mei 1945.

Inspiratiebron

Student werd door tijdgenoten zwaar bekritiseerd. Goebbels had het in zijn dagboeken over een ‘versufte’ officier die niet geschikt zou zijn geweest voor zijn taak. Kesselring vond dat Student een gebrek had aan realiteitszin. Niettemin heeft hij een belangrijke rol gespeeld bij de opbouw van het Duitse parachutistenwapen. Hij was bovendien een belangrijke inspiratiebron voor de geallieerden, die in eerste instantie geen heil zagen in grootschalige luchtlandingen, zoals tijdens operatie Market Garden.

~ Wouter van den Brandhof
Auteur van de recent bij uitgeverij Verloren verschenen biografie Hitlers parachutistengeneraal

Ook interessant: Operatie Market Garden vanuit Duits perspectief
Boek: Hitlers parachutistengeneraal