Het Nationaal Monument Oranjehotel in Scheveningen zoekt naar de namen van enkele mannen die op een bevrijdingsfoto staan. De zwart-witfoto toont in totaalgevangenisadministratie vijftien gevangenen in een vrachtwagen met het opschrift ‘Afgezwaaiden Oranjehotel’. De opname werd gemaakt op 7 mei 1945, op de hoek van de Scheldestraat en de Pletterijkade in Den Haag.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het Oranjehotel in Scheveningen door de Duitse bezetter gebruikt als gevangenis. Er werden duizenden, met name verzetsstrijders, gevangen werden gehouden. Velen werden er verhoord, gemarteld en wachtten er op hun transport naar concentratiekampen. Ook werden ruim tweehonderdvijftig gevangenen ter dood veroordeeld en op de nabijgelegen Waalsdorpervlakte gefusilleerd.
Bevrijding
Hoewel het Duitse leger op 5 mei 1945 capituleerde, bleef het zogeheten Sperrgebiet waarin de gevangenis lag nog enkele dagen onder controle van de bezetter. De eerste gevangenen werden op 6 mei vrijgelaten. De foto toont vermoedelijk een groep van de laatste gevangenen, die op 7 mei vertrokken. In de tussentijd had de Duitse bezetter een groot deel van de gevangenisadministratie verbrand.
Oud-gevangene Nico van Hasselt (1924-2018) die op de foto als zevende van links staat afgebeeld, herinnerde zich later hoe hij op deze dag door de Binnenlandse Strijdkrachten werd bevrijd:
We werden toen op een groentekar geladen en eerst naar Utrecht gebracht. Daar moesten we kijken hoe een paar van die meiden kaalgeschoren werden. Daar dachten ze dat ze ons daar een plezier mee deden, maar daar hadden we echt helemaal geen behoefte aan.
Ede
Van een aantal mannen op de foto is de identiteit inmiddels bekend, van links naar rechts: Henk van Kooten (A), Paul de Nooij (B), Wijnand Hengeveld (C), Nico van Hasselt (D), Feitse van de Zouw (E) en Willem Wieringa (F). Van twee personen is de vermoedelijke identiteit nog niet met zeker vastgesteld: Johan Nikkels (G) en Willem de Koning (H).
De groep zou grotendeels afkomstig zijn uit de omgeving van Ede. De meesten waren daar in april 1945 opgepakt vanwege verzetsactiviteiten. Via de SD-gevangenis in Lunteren (De Wormshoef) en Kamp Amersfoort kwamen ze op 18 april in het Oranjehotel terecht. Aangenomen wordt dat ook de andere mannen op de foto uit deze regio afkomstig kunnen zijn.
Het museum roept familieleden, kennissen of andere betrokkenen op om zich te melden als zij iemand herkennen. Aanwijzingen kunnen worden gedeeld via info@oranjehotel.org.
Codebericht uit Oranjehotel na 81 jaar ontrafeld
Boek: Het Oranjehotel
