Léon Foucault (1819-1868) en de ‘Slinger van Foucault’

Omdat het woensdag precies 194 jaar geleden is dat de Franse natuurkundige Léon Foucault werd geboren, heeft Google een afbeelding van de zogenaamde Slinger van Foucault op zijn startpagina geplaatst.

Jean Bernard Léon Foucault werd wereldberoemd met de naar hem vernoemde slinger. De natuurkundige wist met deze slinger de draaiing van de aarde zichtbaar te maken.

Dát de aarde om zijn eigen as draait was in de tijd van Foucault al lang bekend, maar niemand was er in geslaagd dit zichtbaar te maken. Foucault kreeg dit wel voor elkaar en heel ingewikkeld was zijn systeem eigenlijk niet. Aan het plafond van het Panthéon in Parijs ging hij een 67 meter lang touw en daaraan hing hij een bijna dertig kilo zware bol.

Boven de grond werd een cirkel aangebracht met daarop een laag zand. Nadat de slinger in beweging was gebracht drukte de pendule bij iedere doorgang een klein beetje zand weg en liet zo uiteindelijk een spoor achter dat aantoonde welke weg er was aflegde. De natuurkundige schreef hier later het volgende over in een artikel:

Na een dubbele oscillatie die 15 seconden duurde, zagen we het ongeveer 2,5 millimeter links van zijn startpunt terugkeren. Met dit effect elke volgende oscillatie optredend, groeide de afwijking continu, proportioneel aan het verstrijken van de tijd.

Op de vloer van het Panthéon kon men de aarde hierdoor als het ware zien draaien.

Foucaultstroom en lichtsnelheid

Het beroemdst werd Foucault met zijn slinger maar het was niet het enige wapenfeit van de Fransman. Hij ontdekte bijvoorbeeld ook het bestaan van de kracht van wervelstroom. Die wordt daarom ook wel Foucaultstroom genoemd. De natuurkundige was verbonden aan de Parijse sterrenwacht en verbeterde daar veel instrumenten en ontwikkelde een eenvoudige methode voor het testen van spiegeltelescopen.

Ook beroemd werd de Fransman omdat hij in 1850 als eerste metingen deed van de snelheid van het licht.

Foucault is één van de 72 Fransen wier namen op de Eiffeltoren gegrift staan. Hij overleed in 1868 op slechts 48-jarige leeftijd en werd begraven op het kerkhof van Montmartre. Als eerbetoon werd er in de jaren negentig van de vorige eeuw een asteroïde 5668 naar hem vernoemd.

Lees ook: Foucault liet draaiing van de aarde zien