Naar de barrebiesjes gaan… – Herkomst en betekenis

Als iets of iemand naar de barrebiesjes gaat, loopt het allemaal niet goed af. Vaak wordt de uitdrukking gebruikt om aan te geven dat iemand is overleden of binnenkort de geest gaat geven. En in het geval van voorwerpen betekent het dat een object stuk is gegaan. De uitdrukking verwijst naar Berbice een plek die vroeger berucht was om zijn moordende klimaat.

Barrebiesjes is een verbastering van Berbice, een voormalige Nederlandse kolonie aan de noordkust van Zuid-Amerika. Het werk op deze zogeheten plantagekolonie was zeer zwaar. In de eerste plaats natuurlijk voor de slaafgemaakten die hier gedwongen moesten werken, maar ook Nederlanders die er naar afreisden kregen het vanwege het klimaat vrij zwaar te verduren. Op die manier ging ‘naar Berbice / Barrebiesjes gaan’ iets betekenen als ‘overlijden’ of ‘de ondergang tegemoet gaan’.

De uitdrukking wordt ook vermeld door de bekende taalkundige F.A. Stoett. In zijn werk Nederlandse spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden (1923-1925) schrijft hij bijvoorbeeld dat in Friesland geregeld werd gezegd:

…hy giet nei de berbysjes.

Begin negentiende eeuw werd de kolonie Berbice officieel overgedragen aan de Engelsen, waarna zij onderdeel ging uitmaken van Brits-Guiana. De uitdrukking ‘naar de barrebiesjes gaan’ bleef hierna in ons taalgebied echter gewoon in gebruik.

Boek: Verklaring en herkomst van uitdrukkingen en gezegden

Bronnen ▼