NIOD onderzoekt rol psychiatrische klinieken in WOII

Het NIOD doet de komende tijd onderzoek naar de rol van instellingen voor psychiatrische patiënten en mensen met een verstandelijke beperking in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het onderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van de Stichting Vergeten Slachtoffers Tweede Wereldoorlog.

Een grondig onderzoek naar de situatie in Nederlandse instellingen voor psychiatrische en gehandicaptenzorg tijdens de Tweede Wereldoorlog, moet duidelijkheid verschaffen over de situatie tijdens de Tweede Wereldoorlog. Onderzoekers van het NIOD zullen de ontwikkelingen in de instellingen voor psychiatrie en gehandicaptenzorg tijdens de bezetting systematisch in kaart brengen. Daarbij staat de vraag centraal wat de gevolgen waren van de bezetting voor de patiënten. Daarnaast wordt onderzocht in hoeverre Nationaalsocialistische opvattingen over psychiatrische patiënten en mensen met een verstandelijke beperking een aanwijsbare rol speelden in het beleid binnen de instellingen.

Achtergrond

In 2015 zonden EO en RTV Utrecht de reportage ‘Het verzwegen oorlogsleed van psychiatrische patiënten’ uit. Daarop schreef toenmalig Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Martin van Rijn dat het een goede zaak zou zijn als instellingen onderzoek zouden doen naar het eigen oorlogsverleden.

In 2016 vond het congres ‘Vergeten slachtoffers tijdens WOII in de GGz’ plaats, waar professor Ismee Tames (NIOD, Universiteit Utrecht) en professor Joost Vijzelaar (Universiteit Utrecht) pleitten voor een landelijk onderzoek. Twee jaar geleden publiceerden Marco Gietema en Cecile aan de Stegge het boek Vergeten Slachtoffers, over de psychiatrische inrichting De Willem Arntsz Hoeve in Den Dolder tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hierin kwam naar voren dat in deze inrichting de sterftecijfers tijdens de oorlog hoog waren en de invloed van de NSB zeer voelbaar.

Input

Inzicht in de landelijke situatie ontbreekt echter nog. Om onderzoek naar dit onderwerp te faciliteren werd de Stichting Vergeten Slachtoffers Tweede Wereldoorlog opgericht door GGz Nederland en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN). De stichting wil dat de uitkomsten van het NIOD-onderzoek straks door de sector gebruikt worden als input voor herinnering aan de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, en ter bestrijding van stigmatisering van psychiatrische patiënten en mensen met een beperking.

Boek: Vergeten Slachtoffers