Op je qui-vive zijn – Herkomst en betekenis

Als je op qui-vive bent, ben je op je hoede. Je houdt rekening met onraad en bent vastbesloten je niet te laten verrassen. Je bent kortom alert. Deze uitdrukking is via het Frans in onze taal beland.

Volgens het Etymologisch woordenboek (1997) is de uitdrukking afkomstig van Franse schildwachten, die tijdens hun wacht qui vive? (wie leeft, wie is daar?) riepen, wanneer iemand probeerde te passeren. Alert probeerde men zo snel duidelijk te krijgen of er gevaar dreigde of niet.

Ook volgens de vermaarde Nederlandse taalkundige F.A. Stoett is de uitdrukking afkomstig van de uitroep van de Franse schildwachten. In zijn Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden (1923-1925) schreef de taalkundige onder meer het volgende over de betekenis:

“Oppassen of men ook iets bemerkt, waarvoor men op zijne hoede moet zijn; ook: voorzichtigheid betrachten tegenover personen, die men niet vertrouwt.”

Overzicht van Historische uitdrukkingen, spreekwoorden en scheldwoorden
Ook interessant: Iets met de Franse slag doen
Boekenrubriek: Taalgeschiedenis

Bronnen ▼