De Schotse chirurg Robert Liston stond begin negentiende eeuw bekend als de snelste chirurg ter wereld. Omdat hij zo snel werkte, was hij ook erg gewild. Logisch, want de anesthesie stond nog in de kinderschoenen. Hoe sneller men geholpen werd: hoe minder pijn er werd geleden en bovendien was overlevingskans groter als de arts zijn werk sneller voltooide. Maar ook bij de snelste chirurg ter wereld verliep niet alles altijd helemaal zoals het hoorde…
“Neem de tijd op, heren, neem de tijd op!”
Volgens tijdgenoten had Liston gemiddeld slechts 2,5 minuut nodig om een been te amputeren, terwijl zijn record volgens sommige bronnen stond op 28 seconden.
En niet alleen amputaties werden snel voltooid. Liston had ooit ook slechts vier minuten nodig om bij een patiënt een twintig kilo wegende scrotumtumor te verwijderen. In het streven van de Schot om de operaties zo snel mogelijk uit te voeren, ging het echter ook geregeld mis. Robert Liston heeft dan ook een aantal beruchte medische missers op zijn naam staan. Zo kwam hij er na een beenamputatie bijvoorbeeld eens achter dat hij in de haast per ongeluk ook de testikels van zijn patiënt had weggesneden.
Sterftecijfer van 300 procent
Zijn beruchtste operatie zou het leven hebben gekost aan maar liefst drie personen. Liston amputeerde volgens dit verhaal in sneltreinvaart een been van een patiënt. Deze overleed korte tijd later echter aan gangreen (rotting aan het wondweefsel). Tijdens de amputatie bleek Liston in alle snelheid ook de vingers van zijn jonge assistent te hebben afgesneden. Deze assistent overleed korte tijd later eveneens aan gangreen. De derde ongelukkige was een eminent figuur die de operatie uit nieuwsgierigheid bijwoonde. Als een soort showman sneed Liston na afloop van de operatie, waarschijnlijk voor de grap, met zijn mes de slippen van jas van de man af. De toeschouwer, die toch al uit zijn doen was door al het rondspuitende bloed, was ervan overtuigd dat de chirurg hem had geraakt en viel naar verluidt van schrik dood neer.
Deze beruchte amputatie, die helaas (?) vermoedelijk wel apocrief is, werd later beschreven als…
“…de enige operatie in de geschiedenis met een sterftecijfer van 300 procent.”
Boek: Canon van de geneeskunde in Nederland
Bronnen ▼
– Dokter Mütters medische mirakels – Cristin O’Keefe Aptowicz
– Gordon, Richard (2001). “Disastrous Motherhood: Tales from the Vienna Wards”
