De studentenopstand in Peking. Grote studentenopstand die tussen 15 april en 4 juni 1989 plaatsvond op het Plein van de Hemelse Vrede (Tiananmen-plein) in Peking (China). Ook wel het ‘Tiannanmen-protest’ genoemd. De opstand werd op 4 juni 1989 hardhandig neergeslagen.
De studentenopstand in Peking van 1989 was het eerste massale protest tegen de Communistische Partij van China. Een grote groep studenten, intellectuelen en hervormingsgezinden trok op 17 april naar het Plein van de Hemelse Vrede. Ze deden dit kort na het overlijden van Hu Yaobang, een voormalige secretaris-generaal van de Communistische Partij van de China. Hu Yaobang was geliefd bij de studenten. Niet bij de Communistische Partij, die zette hem in 1987 uit zijn functie omdat hij te zachtmoedig zou hebben opgetreden, onder meer tijdens eerdere studentenprotesten. Na het overlijden van Hu Yaobang werden er marsen georganiseerd ter nagedachtenis aan de overledene en de studentenleiders zagen toen een mogelijkheid om vanuit deze marsen een protestdemonstratie op te zetten.
De studenten eisen van de Chinese regering onder meer het recht openlijk kritiek te mogen uitoefenen op de regering.
Daarnaast wil men zelf kunnen bepalen wat voor werk men doet en vrij naar het buitenland reizen. Ook eisen de studenten dat niet-communistische partijen voortaan het recht krijgen in het openbaar op te treden, willen ze vrijheid van pers en vrijlating van politieke gevangenen. Veel protestanten roepen dat ze willen dat er een eind komt aan de corruptie binnen de Communistische Partij en eisen meer democratie. Volgens historici liet veel van de protesterende studenten zich inspireren door de hervormingen zoals die rond die tijd onder Michail Gorbatsjov in de USSR plaats vonden.
Tijdens piekuren zouden ongeveer 250.000 personen aan het protest op het Plein van de Hemelse Vrede hebben meegedaan. Het betrof een vreedzaam protest. De studenten zongen liederen, gingen in hongerstaking en maakten hun wensen kenbaar middels spandoeken en leuzen. De Chinese leiders bleken echter niet van zins tegemoet te komen aan de wensen van de studenten. De staat van beleg werd na enige tijd afgekondigd en op 4 juni 1989 werd het protest op hardhandig wijze neergeslagen. Het Chinese leger viel de studenten met tanks en para-militairen aan. Hoeveel mensen hierbij om het leven kwamen is nooit exact vastgesteld. Het dodental wordt geschat tussen de 1500 en 3000.
Tank Man
De beroemdste foto die tijdens de acties op het Plein van de Hemelse Vrede werd genomen is er een waarop een student te zien is die een tank probeert te beletten verder te rijden. Als de tank probeert om hem heen te rijden, gaat hij er snel weer voorstaan en uiteindelijk beklimt hij de tank zelfs. De gebeurtenis werd gefotografeerd door Jeff Widener van Associated Press en ook op video vastgelegd. De beelden gingen de hele wereld over en de protestant kreeg al snel de bijnaam ‘Tank Man’. Over de identiteit van de man is niets bekend. Kort na het incident meldde de Britse tabloid Sunday Express wel dat de protestant een 19-jarige student is die Wang Weilin heet, maar dat is nooit bevestigd.
Het PartijcomitƩ van Peking verklaarde na de neergeslagen opstand het volgende:
Een kleine groep contrarevolutionairen, gefinancierd door revolutionaire krachten, heeft geprobeerd om Partij- en staatslieden te laten arresteren en de macht te grijpen. Hoewel de troepen zich tot het uiterste hebben beheerst, moesten ze hun wapens wel gebruiken toen deze groep hen aanviel en 100 soldaten en politiemensen doodden. Hierdoor zijn 100 burgers omgekomen.
Na de acties op het Plein van de Hemelse Vrede was de Chinese regering niet klaar. Er werden honderden studenten(leiders) gearresteerd en verleende visa werden vrijwel allemaal ingetrokken. De regering wilde eerst bekijken of en zo ja welke rol deze personen tijdens de studentenopstand hadden gespeeld. De staat van beleg werd niet opgeheven en in verschillende universiteitssteden zoals Xi’an, Lanzhou, Wuhan, Sjanghai en Changsha gingen studenten uit protest tegen het bloedbad in staking. Op 19 juni 1989 had de Chinese regering al bijna 1600 gearresteerd naar aanleiding van vermeende betrokkenheid bij de studentenopstand en de hierop volgende protestacties. In Peking werden acht mensen ter dood veroordeeld. De terechtstelling vond een week later plaats voor het oog van duizenden toeschouwers. Dit als afschrikmiddel.
De wereld was duidelijk geschokt door het optreden van de Chinese regering. In 1989 nam de export van Chinese goederen mede hierdoor met acht procent af. Een jaar later herstelde zich dit echter alweer. De Chinese export groeide toen weer. Naar aanleiding van de studentenopstand voerde de Chinese leider Deng Xiaoping een Anti-corruptie-Campagne. Deze moest de strijd aan gaan met de corruptie in China.
Overzicht van boeken over de geschiedenis van China
