Het Van Abbemuseum en Eindhoven Museum hebben gezamenlijk twee werken aangekocht van Jan Toorop (1858-1928), een belangrijke Nederlandse kunstenaar uit de periode rond 1900. Het is voor het eerst dat de twee Eindhovense musea samen een aankoop doen. De werken laten volgens de musea een belangrijk onderdeel van de Eindhovense geschiedenis zien.
Het gaat om twee krijttekeningen van kunstenaar Jan Toorop uit 1918 waarop vrouwelijke fabrieksarbeiders van de Eindhovense sigarenfabriek Mignot & De Block staan afgebeeld. Deze industrie is nauw verweven met het Van Abbemuseum. Dit museum opende de deuren in 1936 namelijk op initiatief van Henri van Abbe, een Eindhovense sigarenhandelaar.
Toorops tekeningen waren tot voor kort in handen van familieleden van Adolph Mignot, een van de oprichters van Mignot & De Block. Eindhoven Museum ontving een tip die leidde tot de aankoop van de werken.
Sigarenindustrie
Mignot & De Block was destijds een van de grootste spelers in de bloeiende sigarenindustrie van Eindhoven. Een industrie die veel invloed had op de regio. Klaartje Groot van het Eindhoven Museum:
“Eindhoven is erg belangrijk als technische stad en industriële maakstad. Mignot & De Block had een prominente rol in de industrialisatie van de negentiende eeuw. Ook waren ze een tijd de grootste werkgever van Eindhoven. Arbeiders hebben de stad groot gemaakt.”
Mignot & De Block was een van de eerste fabrieken in de regio die steeds meer vrouwen in dienst nam. Vrouwen die zijn afgebeeld op Toorops tekeningen.
Koloniaal verleden
De twee musea zien in de werken ook een link met het koloniaal verleden. Jan Toorop werd namelijk geboren in Indonesië, hoewel hij als kunstenaar vooral actief was in Nederland. Zijn Nederlands-Indische achtergrond maakte hem een bijzonder persoon in de schildergemeenschap van die tijd. Toorops achtergrond geeft de werken extra betekenis, zo meent het Van Abbemuseum. Henri van Abbe’s sigaren werden namelijk gemaakt met tabak afkomstig uit Sumatra.
“We vinden dat we ons daar bewust van moeten zijn en een completer verhaal moeten vertellen. We doen op dit moment onderzoek naar de werk- en levensomstandigheden op Deli (Sumatra). Een eerste gedeelte van dit onderzoek presenteren we in de kelder van het museum, onder de naam Verborgen Verbanden. We willen zo aandacht geven aan de onderdrukking en het verzet op de plantages.”
Het Van Abbemuseum en Eindhoven Museum willen in de toekomst vaker samenwerken. “Als kunstmuseum en geschiedenismuseum zijn we partners. We vertellen beide de verhalen van de stad, alleen vanuit verschillende perspectieven.” De musea zijn momenteel in gesprek over waar Toorops tekeningen voor het eerst te zien zullen zijn.
Jan Toorop
Jan Toorop was een invloedrijke, markante kunstenaar. Samen met Van Gogh en Mondriaan behoort hij tot de belangrijkste Nederlandse schilders van zijn tijd. Toorop begon als impressionist, maar ontwikkelde zijn stijl later richting het pointillisme en symbolisme. Naast zijn werk als kunstschilder ontwierp Toorop ook illustraties, boekbanden, keramiek en reclame-uitingen.
