Dark
Light

De Hamer van Sint-Maarten – Een klap voor de duivel

2 minuten leestijd
De Hamer van Sint-Maarten - Maartenshamer (CC0 - Museum Catharijneconvent - wiki)De Hamer van Sint-Maarten - Maartenshamer (CC0 - Museum Catharijneconvent - wiki)
De Hamer van Sint-Maarten - Maartenshamer (CC0 - Museum Catharijneconvent - wiki)

In de vroege middeleeuwen vond een onbekend persoon, vermoedelijk in Drenthe, een groenachtige serpentijnsteen. Aan een kant was deze als bijl gevormd en aan de andere kant als hamer. Het voorwerp dateert ongeveer uit 1000 voor Christus. De hamer groeide uit tot een reliek. Volgens een legende sloeg Martinus van Tours (ca. 316-397), beter bekend als Sint-Maarten, de duivel met de hamer en vernietigde hij er afgodsbeelden en tempels mee.

Sint-Maarten schenkt een bedelaar de helft van zijn mantel - Louis Anselme Longa - Foto: CC
Sint-Maarten schenkt een bedelaar de helft van zijn mantel – Louis Anselme Longa – Foto: CC
Sint Maarten werd in 371 bisschop van Tours en zette zich hierna in voor de verspreiding van het christendom in het westelijke deel van Europa. Volgens de legende gebruikte hij daarbij dus ook de tegenwoordig naar hem vernoemde Maartenshamer.

De hamer belandde uiteindelijk in de schatkamer van de Maartensdom in Utecht. Rond 1300 werd het voorwerp in een zilveren vatting gezet. Een Latijnse tekst op de hamer refereert aan het neerhalen van de heidense tempels en afgodsbeelden.

“Ydola vanarunt Martini cesa securi nemo deos credat qui sic fuerant ruicuri”. De afgodsbeelden storten neer, getroffen door de bijl van Sint-Maarten. Laat niemand geloven dat zij goden zijn, die zo gemakkelijk neerstorten.

Inscriptie op de Maartenshamer (CC0 - Museum Catharijneconvent)
Inscriptie op de Maartenshamer (CC0 – Museum Catharijneconvent)

De hamer van Sint Maarten is een van de weinig bewaard gebleven relieken uit de Utrechtse Dom. Op de sacristie-inventarislijst uit 1504 wordt hij omschreven als:

“Malleus Sancti Martini, cum quo percussit diabolum.” (De hamer van Sint Maarten, waarmee hij ooit de duivel had geslagen)

Bonifatius

De serpentijnsteen dateert uit de late bronstijd (1000-700 v.Chr.) en wordt geregeld tot de hamerbijlen. Doorgaans hadden dergelijke bijlen een praktische functie maar op dit exemplaar zijn geen sporen aangetroffen. Men sluit daarom niet uit dat het heidense cultische bijl is, die later werd gekerstend. Volgens een legende werd niemand minder dan Bonifatius in 754 bij Dokkum met de heidense offerhamer gedood.

De Hamer van Sint-Maarten is tegenwoordig bewonderen in Museum Catherijneconvent in Utrecht. In het Drents Museum in Assen bevindt zich een replica uit 2011.

Gerelateerd: Sint-Maarten, feestdag van Martinus van Tours
…en: De biografie van de duivel
Overzicht van boeken over religeuze geschiedenis

Bronnen â–¼

-754, Bonifatius bij Dokkum vermoord – Marco Mostert (Verloren, 1999) – p.68
-http://www.users.csbsju.edu/~eknuth/npnf2-11/sulpitiu/lifeofst.html#11
-https://web.archive.org/web/20160304202123/https://www.catharijneconvent.nl/adlib/41976/
-https://www.rtvutrecht.nl/nieuws/1679589/
×