Na maandenlange stilstand aan het front besloot de Duitse legertop een aanval te lanceren op de Franse stad. Men ging er immers van uit dat de Fransen Verdun tot hun laatste ademtocht zouden verdedigen en hierdoor volkomen uitgeput zouden geraken. Als de stad viel, zou het namelijk een enorme slag betekenen voor de Franse moraal. Zo gezegd, zo gedaan en op maandag 21 februari werd het Duitse offensief ingeluid door een negen uur durend spervuur van ruim 1.200 bulderende kanonnen; het zwaarste bombardement dat tot dan toe ooit in een oorlog was uitgevoerd.
Franse loopgraven werden verpulverd, soldaten werden aan stukken gereten en overal lagen lijken en menselijke resten. Behalve het oorverdovende gedonder van de explosies hoorde men het gekraak van de eeuwenoude eiken en beuken die versplinterd en ontworteld werden. Het was de onverbiddelijke start van één van de grootste, felste en bloedigste veldslagen uit de geschiedenis.
De veldslag om Verdun (2), die woedde van 21 februari 1916 tot 19 december 1916, maakte meer dan 700.000 slachtoffers op een slagveld nauwelijks groter dan enkele honderden vierkante meters. Het toonde de waanzin van de moderne oorlogsvoering met vele nutteloze menselijke offers tot gevolg .
Gedurende de slag (3) werden er naar schatting ruim 60 miljoen (gas)granaten afgevuurd. Een cijfer dat ongeveer neerkomt op 150 granaten per vierkante meter. Militaire experts schatten dat 1 op 5 granaten technisch faalden waardoor ze onontploft in de verwoeste grond verdwenen met alle gevaren van dien. Een problematiek die we ook herkennen in de streek rond Ieper in België. Om de veiligheid en de gezondheid van het Franse volk te waarborgen, categoriseerde de Franse regering de gebieden rond Verdun in groene, gele en rode zones (waarbij de rode de zwaarst getroffen sectoren waren). Rode zones lagen namelijk bezaaid met slapende projectielen, waren vaak sterk verontreinigde gebieden door de intensieve gifgasaanvallen en kregen bijgevolg een toegangsverbod voor het brede publiek. Een verbod dat voor rode sectoren tot op heden nog steeds geldt!
Na de oorlog wilde er ook niets meer groeien. De heuvel Mort Homme, gelegen op de westoever van de Maas, werd tot drie keer toe met inheemse bomen aangeplant, maar geen boom overleefde. De voormalige slagvelden bleven de eerste jaren aldus onaangeroerd. Tijdens het interbellum ontdekte men dat naaldbomen wel groeiden op de vervuilde bodem. De voormalige slagvelden werden daarom massaal met deze bomen aangeplant, om vervolgens vanaf de jaren 80 terug te worden vervangen door inheemse bomen en struiken. (4)
Ondanks het intensieve ontmijningswerk door Le Département du Déminage in de uitgestrekte bossen is het vandaag de dag nog steeds strikt verboden deze rode zones te betreden wegens het dreigende en verder toenemende explosiegevaar. Toch houdt dit de waaghalzen niet tegen om er, deze keer gewapend met de camera, de mooie ongerepte natuur te fotograferen.(5)
~ Johannes Teerlinck – Vigor Clius
Bronnen ▼
2 – H. Andriessen, M. Ros, e.a., De grote oorlog. Kroniek 1914-1918. Deel 7, Aspekt, 2005, 270 pp.
3 – A. Horne, De prijs van de eer. Verdun 1916, Anthos, 2005, 358 pp.
4 – J. Thompson, Verdun en de Somme. De grootste veldslagen ooit, Kosmos, 2006, 66 pp.
5 – G. Blond, De slag bij Verdun, Prisma, 1965, 222 pp.
M. Top, Littekens in het landschap, Masterthesis, Erasmus Universiteit Rotterdam, 2007, 140 pp.
– http://www.orionmagazine.org
– http://www.jonathanolley.com
– http://ww1centenary.oucs.ox.ac.uk/space-into-place/verdun-1916/
– http://rypkezeilmaker.nl/typo/index.php?id=413
– http://www.wereldoorlog1.nl