De dodo (raphus cucullatus) is inmiddels een volledig uitgestorven loopvogel. Het dier was ongeveer even groot als een kalkoen, woog tot ongeveer 25 kilo en had een grote kop met een imposante haaksnavel. Hollandse zeelieden ontdekten het dier in 1598 op Mauritius, het enige eiland waar het dier leefde. Vermoed wordt echter dat Portugezen
het dier al aan het begin van de zestiende eeuw ontdekten. De vogels werden massaal door zeelieden gedood maar ook door varkens en apen die door de mens naar het eiland werden gebracht. Kort na 1681 was er geen enkele dodo meer op Mauritius te vinden.
In 2005 werden op het vulkanisch eiland vierduizend jaar oude fossielen gevonden, waaronder veel dodobotten. Sinds 2006 wordt er onderzoek gedaan naar hoe de fossielenlaag is ontstaan en waarom de dieren zijn gestorven. Na vijf jaar onderzoek is duidelijk geworden dat de fossielenvindplaats een van de rijkste op een vulkanisch eiland ter wereld is. De fossielenlaag is ook rijk aan zaden en hout, insecten en slakken. Hiermee lijkt een groot deel van het ecosysteem van de dodo bewaard gebleven te zijn. Er wordt onderzocht hoe het ecosysteem van de dodo eruitzag en hoe het dier reageerde op natuurlijke klimaatverandering.
Uit het onderzoek blijkt tot dusver dat vierduizend jaar geleden honderdduizenden dieren in minder dan twee eeuwen gestorven zijn. De redenen dat ze stierven zijn nog onduidelijk, maar het lijkt erop dat natuurlijke klimaatsverandering en waterbeschikbaarheid een rol hebben gespeeld.
Het Instituut voor Geo- en Bioarcheologie van de Vrije Universiteit Amsterdam ghaat vanaf deze zomer deelnemen aan het internationale Dodo Research Programme. De VU
Bachelorstudenten Geo- en Bioarcheologie en Aardwetenschappen van de VU doen een driedimensionale geo-statistische analyse en visualisatie van het dodo massagraf in Mare aux Songes op Mauritius. Een masterstudent en een promovendus vergelijken het vierduizend jaar oude massagraf met de archeologische site van het zeventiende eeuwse Fort Frederik Hendrik op Mauritius. Ze doen dat door te onderzoeken hoe op beide plekken schildpadbot is vergaan: taphonomie, diagenetische processen en isotopen onderzoek.
In augustus vertrekt VU-student Laura van der Sluis naar Mauritius. Ook zij dal deelnemen aan de dodo-expeditie. De eerste resultaten van het VU onderzoek door bachelor- en masterstudenten en promovendus worden in het najaar van 2011 verwacht.
